Cao tốc Quy Nhơn - Pleiku: Tuyến đường chiến lược mở rộng không gian phát triển, kết nối vùng

Từ dấu gạch nối

Chia sẻ về lợi thế của tỉnh Gia Lai sau sáp nhập, ông Phạm Anh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai cho hay, hiện nay, tỉnh là một trong số ít địa phương có tới 2 cảng hàng không (Phù Cát và Pleiku), thuận lợi cho việc khai thác các chuyến bay nội địa, kết nối với các trung tâm kinh tế lớn.

Về hệ thống cảng biển, Cảng Quy Nhơn là cảng tổng hợp quốc gia, đầu mối khu vực (loại 1) của nhóm cảng Nam Trung Bộ. Đây hiện là cửa ngõ ra Biển Đông của Nam Trung Bộ, Tây Nguyên và tiểu vùng sông Mê Kông, kết nối trực tiếp với nhiều tuyến hàng hải quốc tế.

Đồng thời để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, đón tàu trọng tải lớn, tỉnh Gia Lai đang tập trung triển khai Dự án Cảng nước sâu Phù Mỹ với độ sâu trung bình khoảng 22 m, khả năng tiếp nhận tàu trọng tải trên 200.000 tấn.

Cuối năm 2025, Gia Lai dự kiến khởi công Cảng Phù Mỹ và vào năm 2028 đón chuyến hàng đầu tiên. Cảng sẽ kết nối trực tiếp với Khu công nghiệp Phù Mỹ, hình thành hạt nhân đô thị công nghiệp - cảng biển hiện đại.

Khi đi vào hoạt động, Cảng Phù Mỹ không chỉ mở ra cơ hội giao thương quốc tế trực tiếp, nâng cao năng lực xuất nhập khẩu, tăng sức cạnh tranh thu hút đầu tư cho toàn vùng, mà còn trở thành đầu mối logistics chiến lược phục vụ Tây Nguyên, Nam Lào, Đông Bắc Campuchia thay vì hàng hóa phải đưa vào TP. Hồ Chí Minh như hiện nay.

Bên cạnh đó, tỉnh Gia Lai còn có Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh là điểm kết nối quan trọng giữa tỉnh Gia Lai với các tỉnh của Campuchia, đồng thời là một trong những cửa ngõ giao thương của khu vực tam giác phát triển Việt Nam - Lào - Campuchia.

Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai nhấn mạnh, tổng thể, sự phối hợp liên hoàn giữa các cảng biển, cửa khẩu và 2 cảng hàng không sẽ nâng cao đáng kể năng lực giao thương, vận tải hàng hóa và hành khách, không chỉ phục vụ Gia Lai mà còn cả vùng Nam Trung Bộ - Tây Nguyên, thậm chí vươn ra quốc tế.

Thế nhưng, hạ tầng giao thông kết nối giữa khu vực phía Đông và Tây tỉnh, kết nối giữa cảng biển, sân bay và cửa khẩu - dấu gạch nối giữa 2 vùng vẫn đang là điểm nghẽn lớn.

Đèo An Khê trên Quốc lộ 19 luôn gây khó khăn, tiềm ẩn nguy hiểm cho các phương tiện lưu thông qua.

Theo GS. TS. Phạm Hồng Điệp, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần SHINEC, các tuyến đường trọng điểm kết nối cũng là ba hành lang chiến lược của tỉnh Gia Lai đang xuống cấp và ùn tắc gồm Quốc lộ 19, Quốc lộ 14, Quốc lộ 25.

Trong khi đó, tỉnh chưa có cao tốc kết nối đến cảng biển lớn và các trung tâm kinh tế. Điều này làm giảm hiệu quả vận tải đa phương thức.

Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần SHINEC cho rằng, Gia Lai được định vị trong mạng lưới giao thông huyết mạch liên vùng, tạo thế chân kiềng kết nối Tây Nguyên với biển và cửa khẩu. Trong 4 yếu tố (quốc lộ, cao tốc, sân bay và cửa khẩu quốc tế, logistics đường sắt), cao tốc Quy Nhơn - Pleiku đi vào hoạt động sẽ rút ngắn thời gian vận chuyển xuống một nửa, thúc đẩy giao thương.

Tới quyết tâm cao nhất của Gia Lai

Tại phiên họp thứ 2 của Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm Quốc gia tỉnh Gia Lai vào ngày 23/9/2025, ông Nguyễn Tự Công Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai nhấn mạnh tuyến đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku là 1 trong 2 dự án giao thông trọng điểm quốc gia trên địa bàn tỉnh, đang được tỉnh Gia Lai triển khai với quyết tâm chính trị cao nhất.

Theo đó, Dự án cao tốc Quy Nhơn - Pleiku có tổng chiều dài tuyến khoảng 125 km; đi qua địa bàn 17 xã, phường. Tổng mức đầu tư dự án trên 43.700 tỷ đồng; trong đó, chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khoảng 4.715 tỷ đồng.

Cao tốc Quy Nhơn – Pleiku hình thành giúp thu hút một lượng lớn hàng hóa từ các tỉnh Tây Nguyên về Cảng Quy Nhơn. Nguồn: Cảng Quy Nhơn

Trong đó, UBND tỉnh Gia Lai sẽ bố trí 1.250 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách tỉnh và các nguồn vốn hợp pháp khác để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng.

Cao tốc Quy Nhơn - Pleiku được thiết kế 4 làn xe, nền đường rộng 24,7 5m, vận tốc thiết kế 100 km/h; riêng đoạn qua đèo An Khê và đèo Mang Yang, tốc độ tối đa chỉ còn dưới 80 km/h.

Về công tác triển khai, UBND tỉnh Gia Lai đã ban hành các văn bản về công tác bồi thường hỗ trợ và tái định cư; điều chỉnh hướng tuyến qua đèo An Khê; trình Thường trực Tỉnh ủy xem xét cho chủ trương điều chỉnh, bổ sung đầu tư xây dựng các khu tái định cư; hoàn thành khảo sát đề xuất đoạn, tuyến và vị trí tổ chức lễ khởi công.

Cùng với đó, các địa phương đã thành lập Ban Chỉ đạo bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cấp xã; UBND tỉnh cũng hướng dẫn các xã, phường thực hiện đúng quy trình, phương pháp xác định giá đất cụ thể, cũng như tiến hành tuyên truyền thực hiện chủ trương đầu tư dự án.

Ông Lưu Nhất Phong, Giám đốc Ban Quản lý dự án các công trình giao thông và dân dụng tỉnh Gia Lai thông tin, công tác tính toán để bồi thường, giải phóng mặt bằng, chuẩn bị các mỏ vật liệu phục vụ dự án đã sẵn sàng. Tỉnh Gia Lai đang chờ Chính phủ thông qua Nghị quyết triển khai Nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư sẽ tiến hành tổ chức khởi công dự án.

Mới đây, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã thông qua Nghị quyết, trong đó, cao tốc Quy Nhơn - Pleiku được đề cập đến là yếu tố quan trọng của 1 trong 5 khâu đột phá của tỉnh Gia Lai trong nhiệm kỳ mới.

Cụ thể, Gia Lai xác định khâu đột phá từ phát triển dịch vụ cảng - logistics bao gồm cảng biển, ga đường sắt, cảng hàng không, cảng cạn dọc theo Quốc lộ 19, cao tốc Quy Nhơn - Pleiku, hình thành các trung tâm logistics từ Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh đến Cảng Quy Nhơn.

Thông tin về việc triển khai nội dung của nghị quyết, ông Rah Lan Chung, Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Gia Lai cho hay, nhiệm vụ cấp bách sắp tới của tỉnh là tăng cường đầu tư hạ tầng kết nối hai vùng Đông - Tây, ưu tiên nguồn lực đầu tư hạ tầng khu vực phía Tây.

Trong đó, Gia Lai chuẩn bị các điều kiện sớm khởi công tuyến đường cao tốc Quy Nhơn - Pleiku.