Chiều 10/12, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, nội dung sửa đổi Luật tập trung vào 4 nhóm vấn đề cấp thiết gồm: nhóm các quy định liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước và tổ chức thống kê nhà nước, tổ chức chính quyền địa phương hai cấp; nhóm các quy định liên quan đến thanh tra chuyên ngành thống kê, kiểm tra chuyên ngành thống kê; nhóm các quy định liên quan đến chuyên môn nghiệp vụ thống kê phát sinh trong thực tiễn; nhóm các quy định liên quan đến ứng dụng phương pháp thống kê, công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong hoạt động thống kê nhà nước.
 |
| Kết quả biểu quyết thông qua Luật. |
Các nội dung sửa đổi bổ sung này đã được Chính phủ rà soát và bảo đảm thống nhất với các quy định của pháp luật hiện hành.
Giải trình về nội dung tính thống nhất của thông tin số liệu thống kê, Bộ trưởng cho biết Luật Thống kê hiện hành đã có những quy định bảo đảm số liệu thống kê thống nhất, bảo đảm so sánh quốc tế như: tuân thủ thực hiện theo các chuẩn mực thống kê quốc tế về nguyên tắc thống kê chính thức, các hướng dẫn nghiệp vụ của Thống kê Liên Hợp Quốc trong biên soạn số liệu tài khoản thống kê, số liệu thống kê chuyên ngành bao gồm có thống kê thương mại, xuất nhập khẩu, dịch vụ, giá…
Luật cũng đã quy định áp dụng các bảng phân loại chuẩn để bảo đảm bóc tách, phân chia số liệu theo chuẩn và bảo đảm và so sánh quốc tế. Đồng thời, ban hành các tiêu chuẩn chuẩn mực chung áp dụng trên phạm vi toàn quốc, tiến hành thẩm định các chương trình thống kê theo quy định.
Dù vậy, thực tế còn xuất hiện tình trạng chênh lệch số liệu giữa các bộ, ngành và địa phương. Sự chênh lệch này, theo Bộ trưởng, xuất phát từ sự khác nhau về khái niệm, phạm vi số liệu, phương pháp tính toán biên soạn, thời kỳ, thời điểm của các số liệu khác nhau, mục đích biên soạn… “Chính phủ sẽ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số để kết nối, khai thác, chia sẻ thống nhất số liệu giữa các bộ, ngành, địa phương”, Bộ trưởng khẳng định.
 |
| Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tại phiên họp. |
Đối với hệ thống thông tin, hệ thống chỉ tiêu thống kê, chế độ báo cáo thống kê, dự thảo luật đã quy định việc hình thành hệ thống thông tin thống kê nhà nước thông suốt đồng bộ từ trung ương đến cấp xã, từ Bộ ngành đến Bộ Tài chính và từ Sở, Ngành đến thống kê tỉnh, thành phố.
| Đối với các chỉ tiêu thống kê mới phát sinh, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế số, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, phát triển bền vững, xanh, tuần hoàn, Chính phủ cho biết sẽ liên tục rà soát, cập nhật và cụ thể hóa tại các văn bản hướng dẫn thi hành. |
Theo thẩm quyền, Bộ trưởng Bộ Tài chính sẽ ban hành hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh, cấp xã, chế độ báo cáo thống kê cấp tỉnh, cấp xã, trong đó phân công cụ thể cơ quan chịu trách nhiệm thu thập, tổng hợp số liệu của từng chỉ tiêu với các biểu mẫu tương ứng áp dụng thống nhất trên phạm vi toàn quốc.
Chính phủ cũng sẽ tiếp thu các góp ý về trách nhiệm, phạm vi, thẩm quyền, phân công thu thập, tổng hợp số liệu và sẽ quy định cụ thể trong các văn bản hướng dẫn thi hành luật đối với từng số liệu, từng chỉ tiêu cụ thể.
Trong quá trình góp ý, một số đại biểu băn khoăn về việc triển khai chế độ báo cáo cấp xã. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng giải trình, việc triển khai này không làm tăng biên chế cấp xã, không làm tăng khối lượng công việc cho cấp xã vì UBND cấp xã chỉ là đơn vị thực hiện thu thập một số chỉ tiêu cấp xã. Ngoài ra còn có các cơ quan như thống kê cơ sở, thuế cơ sở, kho bạc cơ sở, tòa án khu vực, kiểm sát khu vực thực hiện.
Đối với ý kiến về điều tra thống kê, Chính phủ tiếp thu theo hướng tăng cường khai thác sử dụng dữ liệu hành chính, dữ liệu từ hệ thống thông tin, các thông tin có thể tự động tích hợp từ hệ thống thông tin hiện có... Như vậy, sẽ không tổ chức điều tra để giảm chi phí, hạn chế trùng lắp và nâng cao hiệu quả hoạt động thống kê.
Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026./.
