Điều chỉnh ngưỡng doanh thu không chịu thuế, hỗ trợ hộ kinh doanh phát triển

PV: Nhiều ý kiến cho rằng, chủ trương chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai thuế đối với hộ kinh doanh giúp tăng minh bạch, công bằng. Quan điểm của ông thì thế nào?

TS. Nguyễn Văn Hiến

TS. Nguyễn Văn Hiến: Trước hết phải khẳng định, đây là chủ trương hoàn toàn đúng và rất cần thiết. Việc chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai thuế đối với hộ kinh doanh nếu làm tốt sẽ mang lại những lợi ích như tăng minh bạch, công bằng trong hệ thống thuế, vì thuế khoán thường áp đặt mức cố định cho mọi hộ kinh doanh, bất kể doanh thu, lợi nhuận thực tế, nghĩa là những hộ doanh thu thấp, thậm chí khi kinh doanh lỗ hoặc không có doanh thu (dịch bệnh, thiên tai…) vẫn phải đóng thuế cố định.

Việc chuyển sang chế độ kê khai thuế giúp phản ánh sát thực doanh thu - lợi nhuận, công bằng hơn. Với chế độ kê khai thuế, đòi hỏi hệ thống sổ sách, hóa đơn, chứng từ đầy đủ, giảm thiểu rủi ro gian lận thuế, thất thu thuế và hạn chế phát sinh tiêu cực trong lĩnh vực thuế.

Đồng thời, hỗ trợ “chính quy hóa” khu vực hộ kinh doanh cá thể, thúc đẩy chuyển đổi lên doanh nghiệp. Hệ thống kê khai, hóa đơn điện tử, sổ sách rõ ràng sẽ giúp hộ kinh doanh có “hồ sơ sạch”, từ đó dễ tiếp cận tín dụng, thuê mặt bằng, tham gia chuỗi cung ứng… Đây là những điều kiện cần để mở rộng, phát triển thành doanh nghiệp.

Nguồn: Bộ Tài chính. Đồ hoạ: Phương Anh.

Bên cạnh đó, giúp hiện đại hóa quản lý thuế, thúc đẩy chuyển đổi số. Theo phương án, hộ kinh doanh sẽ được hỗ trợ sử dụng phần mềm kê khai, hóa đơn điện tử, dịch vụ thuế điện tử, từ đó giúp đơn giản hóa thủ tục, giảm chi phí tuân thủ về lâu dài, tăng hiệu quả quản lý nhà nước về thuế.

Việc có dữ liệu chính thức về doanh thu, lợi nhuận của hộ kinh doanh sẽ giúp Nhà nước quản lý vĩ mô tốt hơn, hoạch định chính sách thuế, hỗ trợ an sinh, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế số, thương mại điện tử, buôn bán đa kênh đang phát triển mạnh…

PV: Theo ông, việc Bộ Tài chính đề xuất nâng mức doanh thu không phải chịu thuế của hộ, cá nhân kinh doanh từ ngưỡng 200 triệu đồng/năm lên 500 triệu đồng/năm sẽ khuyến khích hộ kinh doanh phát triển ra sao?

TS. Nguyễn Văn Hiến: Tôi cho rằng, việc đề xuất nâng ngưỡng thu nhập chịu thuế của hộ kinh doanh cá thể so với quy định hiện hành là rất tích cực, nhằm khuyến khích hộ kinh doanh đầu tư phát triển, ổn định và cải thiện đời sống hộ gia đình.

Cụ thể, việc nâng ngưỡng thu nhập chịu thuế lên 500 triệu đồng/năm giúp giảm gánh nặng thuế cho nhóm hộ kinh doanh nhỏ và khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp. Điều này còn tạo động lực để hộ kinh doanh mở rộng quy mô, đăng ký kinh doanh và tiến tới thực hiện chế độ kế toán kê khai thay vì “né” thuế hay duy trì hoạt động “phi chính thức”.

Đồng thời, hỗ trợ phục hồi sản xuất và thúc đẩy kinh tế tư nhân, trong bối cảnh kinh tế còn khó khăn, việc giảm áp lực thuế giúp các hộ có thêm nguồn lực tái đầu tư, duy trì việc làm và ổn định sản xuất. Đây cũng là cách để khuyến khích tinh thần khởi sự kinh doanh, đặc biệt trong các lĩnh vực thương mại, dịch vụ và kinh doanh online.

Có thể nói, việc điều chỉnh ngưỡng doanh thu không chịu thuế lên 500 triệu đồng/năm là bước đi phù hợp với thực tiễn, hỗ trợ đúng đối tượng và góp phần thúc đẩy khu vực hộ kinh doanh phát triển bền vững. Tuy nhiên, để chính sách phát huy hiệu quả, cần đồng thời đơn giản hóa thủ tục kê khai và tăng cường quản lý theo rủi ro, tránh thất thu, nhưng vẫn tạo môi trường kinh doanh thuận lợi.

PV: Từ góc nhìn chuyên gia, theo ông, việc chuyển đổi sang kê khai thuế với hộ kinh doanh sẽ thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển như thế nào trong thời gian tới?

TS. Nguyễn Văn Hiến: Dưới góc nhìn quản lý kinh tế vĩ mô, việc Nhà nước chuyển từ thuế khoán sang kê khai thuế đối với hộ kinh doanh không chỉ là cải cách kỹ thuật quản lý thuế, mà thực chất là một đòn bẩy thể chế quan trọng đối với sự phát triển bền vững của kinh tế tư nhân tại Việt Nam.

Chính sách này về lâu dài sẽ mang lại những tác động tích cực, thúc đẩy “chính quy hóa” khu vực kinh tế tư nhân. Đây là nền tảng của phát triển bền vững. Theo đó, sẽ giúp khu vực kinh tế tư nhân dần chuyển từ mô hình kinh doanh tự phát sang mô hình kinh doanh chính thức theo đúng quy định của Nhà nước, đồng thời tư tưởng chấp pháp hiện diện rất rõ trong mọi hoạt động của doanh nghiệp. Về dài hạn, đây là điều kiện tiên quyết để hộ kinh doanh mở rộng quy mô hoạt động, tham gia chuỗi giá trị chính thức và nâng cao năng suất lao động.

Cùng với đó, tạo động lực, nâng cao năng lực quản trị - yếu tố cốt lõi của tăng trưởng bền vững. Hiện tại, kinh tế tư nhân Việt Nam được đánh giá là còn hạn chế không phải vì yếu tố vốn, năng lực tài chính, mà vì hoạt động quản trị thiếu chuẩn mực, tài chính thiếu minh bạch, ra quyết định kinh doanh dựa trên kinh nghiệm cá nhân. Khi chuyển sang chế độ kê khai thuế, hộ kinh doanh buộc phải quản trị dòng tiền, phải phân tích được chi phí, lợi nhuận, dòng tiền và bắt đầu tư duy kinh doanh theo kế hoạch. Từ đó mang lại hệ quả tích cực: giảm mô hình manh mún, tăng tính chuyên nghiệp, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, tăng khả năng tích lũy và tái đầu tư.

Ngoài ra, việc chuyển đổi sang kê khai thuế sẽ thúc đẩy chuyển đổi từ hộ cá thể sang doanh nghiệp nhỏ. Khi thực hiện kê khai thuế, thì ranh giới hộ kinh doanh và doanh nghiệp trở nên rõ ràng, hộ kinh doanh lớn dần sẽ có xu hướng chuyển đổi sang doanh nghiệp. Xét về góc độ kinh tế vĩ mô, đây là quá trình tái cấu trúc khu vực tư nhân từ “đông nhưng yếu” thành “ít hơn nhưng mạnh hơn”.

PV: Xin cảm ơn ông!