Doanh nghiệp môi giới bảo hiểm áp dụng nguyên tắc kế toán theo thông tư mới từ năm 2026

Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư số 101/2025/TT-BTC hướng dẫn nguyên tắc kế toán áp dụng đối với doanh nghiệp môi giới bảo hiểm (Thông tư 101). Thông tư 101 có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2026 và áp dụng từ năm tài chính 2026.

Thông tư 101 thay thế Thông tư 175/2011/TT-BTC ngày 5/12/2011 của Bộ Tài chính hướng dẫn kế toán áp dụng đối với doanh nghiệp môi giới bảo hiểm kể từ ngày 1/1/2026.

Doanh nghiệp môi giới bảo hiểm áp dụng nguyên tắc kế toán theo Thông tư mới từ năm 2026. Ảnh minh hoạ.

Thông tư 101 hướng dẫn nguyên tắc kế toán và trình bày báo cáo tài chính một số nghiệp vụ kinh tế đặc thù đối với các doanh nghiệp môi giới bảo hiểm. Thông tư không áp dụng cho việc xác định nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm với ngân sách nhà nước.

Tại Điều 2 Thông tư 101 quy định về nguyên tắc kế toán chung áp dụng đối với doanh nghiệp môi giới bảo hiểm.

Theo đó, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm phải tuân thủ đầy đủ các quy định của Luật Kế toán 2015, các văn bản hướng dẫn Luật Kế toán 2015, chuẩn mực kế toán, chế độ kế toán doanh nghiệp hiện hành, các văn bản hướng dẫn sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế, quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm có liên quan và những nội dung trong Thông tư để ghi sổ kế toán, lập và trình bày báo cáo tài chính.

Căn cứ theo Điều 3 Thông tư 10 hướng dẫn nguyên tắc kế toán một số nghiệp vụ kinh tế của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, đối với Quỹ dự trữ bắt buộc, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm áp dụng tài khoản “Quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu” để phản ánh tình hình trích lập, sử dụng Quỹ dự trữ bắt buộc và trình bày Quỹ dự trữ bắt buộc là Quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu trên báo cáo tài chính và thuyết minh theo quy định của Chế độ kế toán doanh nghiệp.

Việc trích lập và sử dụng Quỹ dự trữ bắt buộc phải tuân thủ quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm và các quy định pháp luật khác có liên quan.

Đối với thời điểm ghi nhận các khoản doanh thu, trường hợp pháp luật về kinh doanh bảo hiểm quy định thời điểm ghi nhận các khoản doanh thu của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm khác với Chế độ kế toán doanh nghiệp thì doanh nghiệp môi giới bảo hiểm thực hiện theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm.

Đối với các khoản hoàn, giảm hoa hồng môi giới bảo hiểm và các khoản khác có bản chất tương tự, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm phản ánh là khoản giảm trừ doanh thu và hạch toán kế toán theo quy định của Chế độ kế toán doanh nghiệp.

Đối với việc hợp tác môi giới bảo hiểm, các bên chia sẻ doanh thu và chi phí chung từ hoạt động hợp tác môi giới bảo hiểm theo thỏa thuận hợp tác giữa các bên.

Trường hợp doanh nghiệp môi giới bảo hiểm có toàn quyền quyết định về giá trị hợp đồng môi giới và gánh chịu mọi rủi ro phát sinh từ hợp đồng, thì khoản chi cho bên hợp tác môi giới bảo hiểm được hạch toán là chi phí trong kỳ phát sinh của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm.

Doanh nghiệp môi giới bảo hiểm phải hạch toán kế toán các khoản chi phí hoạt động môi giới bảo hiểm theo quy định tại Điều 83 Nghị định 46/2023/NĐ-CP ngày 1/7/2023 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm là giá vốn hàng bán. Đồng thời phải trình bày và thuyết minh giá vốn hàng bán trên báo cáo tài chính theo quy định của Chế độ kế toán doanh nghiệp.

Về chuyển đổi số dư theo Thông tư 101, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm thực hiện chuyển đổi và kết chuyển số dư các tài khoản kế toán đang áp dụng sang các tài khoản phù hợp với quy định của Chế độ kế toán doanh nghiệp.

Doanh nghiệp môi giới bảo hiểm thực hiện chuyển đổi số dư trên chỉ tiêu “Quỹ dự trữ bắt buộc” sang chỉ tiêu “Quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu” trên Báo cáo tình hình tài chính (Bảng cân đối kế toán) theo quy định của Chế độ kế toán doanh nghiệp.

Bộ Tài chính giao Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát kế toán, kiểm toán; Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm; cùng tổng giám đốc, giám đốc các doanh nghiệp môi giới bảo hiểm chịu trách nhiệm triển khai thông tư này. Các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện cần được phản ánh về Bộ Tài chính để nghiên cứu, giải quyết./.