Giá đường chịu sức ép giảm, duy trì ở mặt bằng thấp những tháng cuối năm

Nguồn cung dư thừa tiếp tục là rào cản lớn cho sự phục hồi giá

Theo Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV), từ đầu quý III đến nay, thị trường đường thế giới nhìn chung không có nhiều biến động. Nguồn cung dư thừa từ hai quốc gia sản xuất hàng đầu là Ấn Độ và Thái Lan tiếp tục là rào cản lớn cho sự phục hồi giá. Hiện giá đường thô 11 trên sàn ICE vẫn duy trì ở vùng thấp nhất trong vòng 4 năm.

Giá đường chịu sức ép giảm, duy trì ở mặt bằng thấp những tháng cuối năm. Ảnh: TL.

Diễn biến đáng chú ý nhất trong giai đoạn từ đầu quý III cho tới nay là phiên 3/7, khi giá đường thô 11 bật tăng 5,13% do lo ngại sương giá tại Brazil ảnh hưởng mùa vụ. Tuy nhiên, ngay sau đó, sản lượng mía của Brazil lại được cải thiện nhờ tăng tỷ trọng mía dành cho sản xuất đường thay vì ethanol, khiến giá nhanh chóng quay về xu hướng giảm. Từ đó đến nay, thị trường chủ yếu đi ngang, các phiên giảm vẫn chiếm ưu thế. Hiện giá đường thô 11 giao ngay dao động quanh 350 USD/tấn, gần như không thay đổi so với cuối quý II.

Những áp lực dư cung trên thị trường thế giới cũng phần nào phản ánh vào diễn biến trong nước. Từ ngày 1/7, thuế VAT với mặt hàng đường tăng từ 5% lên 8%, khiến hoạt động giao dịch chững lại. Cùng với đó, sức tiêu thụ yếu và tình trạng nhập lậu gia tăng khiến tồn kho trong nước phình to, gây thêm áp lực lên giá. Chính phủ và các bộ, ngành đã phải vào cuộc nhằm siết chặt quản lý nhập khẩu tiểu ngạch và hỗ trợ doanh nghiệp ngành đường vượt qua khó khăn.

Về giá cả tại thị trường nội địa, từ đầu quý II đến nay, giá đường nhập khẩu vào Việt Nam có xu hướng giảm, đặc biệt trong tháng 7 - 8. Giá đường tinh luyện từ Thái Lan trong tháng 8 dao động 513 - 635 USD/tấn, giảm 2 - 9% so với tháng 6. Giá đường tiểu ngạch hầu như đi ngang, ở mức 16.300 - 17.500 đồng/kg. Trong khi đó, tại khu vực miền Trung, giá bán tại nhà máy vẫn tiếp tục giảm từ đầu năm, xuống còn 17.500 - 18.600 đồng/kg trong tuần 5 - 11/9, thấp hơn 500 - 1.200 đồng/kg so với cuối tháng 6.

Còn theo Hiệp hội Mía đường Việt Nam, kể từ khi Việt Nam áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại từ năm 2021, ngành đường Việt Nam đã ghi nhận sự hồi sinh và tăng trưởng đáng kể. Niên vụ 2024-2025, ngành đường đã thu mua và tạo sinh kế cho hơn 225.000 hộ nông dân trồng mía với giá mía trung bình 1,2-1,3 triệu/tấn và tương đương so với các nước sản xuất mía đường trong khu vực. Điều này góp phần gia tăng diện tích trồng mía, sản lượng mía và đường tăng liên tục trong 5 vụ sản xuất gần đây.

Tuy giá mía tương đương với giá khu vực, nhưng diễn biến giá đường Việt Nam so với các nước lân cận cho thấy giá đường Việt Nam đang thấp nhất so với khu vực như Philippines, Trung Quốc, Indonesia.

Niên vụ 2025-2026 sẽ có nhiều thách thức với ngành đường Việt Nam

Ông Nguyễn Văn Lộc - Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam dự báo, niên vụ 2025-2026 sẽ có nhiều thách thức với ngành đường Việt Nam khi phải đối phó với tình hình bùng phát đường nhập lậu và gian lận thương mại đường nhập lậu, tình hình lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và thị trường đường bị thu hẹp do sự gia tăng nhập khẩu đường lỏng sirô ngô HFCS.

Niên vụ 2024-2025, ngành đường đã thu mua và tạo sinh kế cho hơn 225.000 hộ nông dân trồng mía với giá mía trung bình 1,2-1,3 triệu/tấn và tương đương so với các nước sản xuất mía đường trong khu vực. Ảnh: TL.

Ông Ngô Hồng Phong - Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho hay, hiện tượng đường không rõ nguồn gốc vẫn đang lưu hành trên thị trường Việt Nam. Cùng với các kiến nghị của hiệp hội, cơ quan quản lý sẽ phối hợp với hiệp hội và doanh nghiệp để tháo gỡ vướng mắc, nhằm khắc phục tình trạng này.

Tuy nhiên, ông Phong cho rằng, bản thân doanh nghiệp mía đường phải chủ động tìm giải pháp, tự cứu mình trước. Sự tăng trưởng về diện tích, sản lượng sẽ dần chạm ngưỡng, nên ngành mía đường cần tái cơ cấu sản xuất để tạo dư địa phát triển, tìm lợi thế cạnh tranh so với các nước trong khu vực và giảm chi phí sản xuất, phát triển sản phẩm giá trị gia tăng, sản phẩm chế biến sâu.

Ông Nguyễn Đức Dũng - Phó Tổng Giám đốc MXV cho rằng, về thị trường đường thế giới, áp lực dư cung sẽ tiếp tục kéo dài trong nhiều tháng tới. Ấn Độ và Thái Lan chuẩn bị bước vào vụ thu hoạch mới, trong khi nhu cầu tiêu thụ từ các thị trường lớn như Trung Quốc và EU có dấu hiệu chững lại. Điều này khiến cán cân cung - cầu vẫn nghiêng mạnh về dư thừa. Vì vậy, trong những tháng cuối năm, giá đường thế giới khó có khả năng phục hồi, nhiều khả năng tiếp tục neo quanh vùng thấp nhất kể từ năm 2021, thậm chí còn tiềm ẩn rủi ro giảm thêm nếu sản lượng thu hoạch thực tế vượt kỳ vọng.

Ở thị trường trong nước, bối cảnh cũng không mấy khả quan. Các nước xuất khẩu lớn sang Việt Nam như Thái Lan, Myanmar, Campuchia đang dư thừa nguồn cung, trong khi tồn kho nội địa vẫn ở mức cao. Điều này có thể khiến giá đường trong nước tiếp tục chịu sức ép giảm, hoặc ít nhất duy trì ở mặt bằng thấp trong những tháng cuối năm. Chỉ khi cơ quan chức năng kiểm soát tốt tình trạng nhập lậu và nhu cầu tiêu dùng dịp Tết tăng mạnh, thị trường mới có cơ hội tạo nhịp hồi phục nhẹ.