Lạm phát chịu tác động từ 3 nguồn áp lực
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 10 tăng 0,2% so với tháng trước, tăng 2,82% so với tháng 12/2024 và tăng 3,25% so với cùng kỳ. Bình quân 10 tháng, CPI tăng 3,27% trong khi lạm phát cơ bản chỉ tăng 3,2%.
Phân tích sâu hơn, có 3 động cơ chính tạo áp lực cho lạm phát. Động cơ thứ nhất là cú sốc cung do thiên tai. Cụ thể, các cơn bão liên tiếp trong thời gian qua đã tạo ra chuỗi tác động: mưa lũ gây gián đoạn chuỗi cung ứng, dẫn đến thiệt hại về nông sản và cuối cùng làm giá thực phẩm tăng 0,69%, đóng góp 0,15 điểm phần trăm vào CPI.
Động cơ thứ hai đến từ việc điều chỉnh chính sách và chi phí đầu vào. Chi phí giáo dục tăng 0,51% do các trường ngoài công lập tăng học phí năm học 2025 - 2026. Chi phí ăn uống ngoài gia đình tăng 0,57% theo chuỗi truyền dẫn: giá nguyên liệu thực phẩm tăng khiến chi phí đầu vào tăng, từ đó đẩy giá dịch vụ ăn uống lên cao. Tương tự, chi phí thiết bị gia đình tăng 0,2% do chi phí sản xuất và nhân công tăng.
 |
| Nguồn: Bộ Tài chính. Đồ họa: Phương Anh |
Động cơ thứ ba xuất phát từ biến động thị trường quốc tế, đặc biệt là thị trường vàng. Vàng tăng 12,53% so với tháng trước và 65,03% so với cùng kỳ theo chuỗi nhân quả: Cục Dự trữ Liên bang Mỹ cắt giảm lãi suất làm USD yếu đi và lợi suất trái phiếu giảm, khiến vàng trở nên hấp dẫn hơn, dẫn đến nhu cầu đầu tư tăng cùng với việc các ngân hàng trung ương mua ròng, đẩy giá vàng thế giới tăng 9,28% và giá vàng trong nước điều chỉnh theo. Điều này tác động trực tiếp làm đồ trang sức tăng 9,82%.
TS. Nguyễn Thị Hương - Cục trưởng Cục Thống kê (Bộ Tài chính) đánh giá: "Trong 10 tháng năm 2025, việc duy trì CPI ở mức tăng nhẹ và lạm phát cơ bản thấp hơn mức mục tiêu cho thấy hiệu quả trong công tác điều hành giá, kiểm soát cung tiền, phối hợp chính sách tài khóa tiền tệ của Chính phủ. Dù chịu ảnh hưởng từ thời tiết cực đoan, biến động giá thế giới và nhu cầu tiêu dùng tăng ở trong nước, mặt bằng giá cả vẫn được kiểm soát tốt, tạo điều kiện thuận lợi cho phục hồi tăng trưởng và ổn định đời sống dân sinh".
Kiểm soát chặt các nhóm hàng do Nhà nước quản lý giá
TS. Nguyễn Đức Độ - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính (Học viện Tài chính) cho rằng: “Với việc lạm phát so với cùng kỳ đang có xu hướng ổn định, đồng thời nền kinh tế đã đi được hơn 3/4 quãng đường trong năm 2025, có thể tin tưởng rằng, mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4% trong năm nay gần như chắc chắn đạt được. Lạm phát trung bình cả năm 2025 được dự báo quanh mức 3,3%”.
Các chuyên gia cũng lưu ý, lạm phát trong nước tuy đang trong tầm kiểm soát nhưng không thể chủ quan. Quý cuối năm thường là giai đoạn tăng giá theo mùa vụ, nhất là nhóm hàng lương thực, thực phẩm, may mặc, vật liệu xây dựng. Giá bất động sản và chi phí thuê nhà tăng cũng gây áp lực nhất định lên CPI. Ngoài ra, hoạt động sản xuất, đầu tư công và tiêu dùng tăng mạnh vào dịp cuối năm khiến tổng cầu gia tăng, trong khi một số mặt hàng nhập khẩu có thể tăng giá do chi phí vận chuyển và thuế quan.
Từ nay đến cuối năm, Bộ Tài chính xác định nhiệm vụ trọng tâm là kiểm soát chặt chẽ các nhóm hàng do Nhà nước quản lý giá, nhất là dịch vụ công, điện, nước, y tế, giáo dục - những lĩnh vực có tác động lan tỏa đến mặt bằng giá. Việc điều chỉnh giá sẽ được thực hiện theo nguyên tắc thị trường, nhưng có lộ trình, thời điểm phù hợp, bảo đảm không tạo cú sốc lên CPI. Đồng thời, Bộ Tài chính sẽ tăng cường phân tích, dự báo diễn biến giá thế giới, nhất là dầu thô, lương thực và năng lượng, để chủ động kịch bản điều hành.
Ông Nguyễn Minh Tiến - Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho hay, để đạt được mục tiêu kiểm soát lạm phát mà Quốc hội và Chính phủ đã đề ra, công tác quản lý, điều hành giá những tháng còn lại của năm 2025 cần bảo đảm thực hiện kiểm soát tốt lạm phát trong điều kiện các nguồn lực được thúc đẩy mạnh mẽ, để đạt tăng trưởng kinh tế ở mức cao nhất.
