Chia sẻ gần đây, ông Phạm Tiến Dũng - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước nhấn mạnh, về dịch vụ thanh toán, Việt Nam hoàn toàn có thể tự hào đứng cùng các quốc gia phát triển, đặc biệt trong lĩnh vực thanh toán tự động và thanh toán bán lẻ. Sau chuyến công tác vừa qua, Phó Thống đốc nhận thấy, nhiều nước phát triển hiện mới bắt đầu triển khai thanh toán trực tuyến, trong khi tại Việt Nam, chuyển tiền theo giây đã trở nên phổ biến.
“Xương sống” hạ tầng thanh toán quốc gia
Theo Phó Thống đốc, Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS) cùng các ngân hàng như Vietcombank, BIDV, SHB… và các tổ chức trung gian thanh toán đóng góp lớn vào sự phát triển các dịch vụ ngân hàng, thanh toán nói riêng và nền kinh tế nói chung.
"Số tiền giao dịch qua hệ thống NAPAS gấp 5 lần GDP, có những ngày lớn có thể lên đến 120 nghìn tỷ đồng, tương đương 6 tỷ USD được chuyển vào đây. Con số trước kia bao giờ mơ ước tới, cho thấy sự lớn mạnh" - ông Dũng dẫn chứng.
Khắc họa rõ dấu ấn phát triển của hạ tầng thanh toán quốc gia, theo ông Nguyễn Hoàng Long - Phó Tổng Giám đốc NAPAS, công ty đã xây dựng và hoàn thiện hạ tầng kết nối toàn bộ các đơn vị hình thành hệ sinh thái thanh toán quốc gia. Thông qua sự kết nối này, NAPAS tạo ra “điểm chạm” thanh toán rộng khắp, phục vụ hàng đông đảo người dân mỗi ngày.
 |
| Ông Nguyễn Hoàng Long - Phó Tổng Giám đốc NAPAS cho biết, hệ thống và dịch của NAPAS có thể "chạm" đến 1/3 dân số cả nước mỗi ngày. Ảnh tư liệu. |
| "Mỗi ngày, hệ thống và dịch của NAPAS có thể "chạm" đến 1/3 dân số. Cộng dồn trong năm 2024, hệ thống NAPAS xử lý gần 10 tỷ giao dịch, dự báo năm 2025 là 11 - 12 tỷ giao dịch. Tổng lượng tiền chạy qua NAPAS hàng ngày xấp xỉ 10 tỷ USD" - Phó Tổng Giám đốc NAPAS nêu bật. |
Hiện NAPAS cùng 68 ngân hàng, tổ chức tài chính và các đối tác thanh toán, cho phép người dân sử dụng dịch vụ thanh toán, len lỏi vào mọi ngõ ngách của đời sống.
Trong tháng 9 và 10/2025, hệ thống NAPAS xử lý trung bình 35 - 36 triệu giao dịch/ngày, tương ứng khoảng 70 triệu lượt người thực hiện chuyển tiền hoặc thanh toán qua hệ thống NAPAS và các đơn vị thành viên.
Trong lĩnh vực giao thông công cộng, từ đầu năm, NAPAS đã triển khai dịch vụ thanh toán thẻ vé NAPAS trên tuyến metro số 1 TP. Hồ Chí Minh, đồng thời mở rộng sang mạng lưới xe buýt của thành phố. Thời gian tới, NAPAS kỳ vọng người dân Hà Nội cũng có thể sử dụng thẻ NAPAS để đi tàu điện metro, hướng tới trải nghiệm thanh toán thống nhất, tiện lợi và không tiền mặt.
Đối với dịch vụ công, NAPAS kết nối hệ thống ngân hàng với hàng chục loại hình dịch vụ công trên Cổng Dịch vụ công quốc gia; tích hợp phương thức thanh toán với ứng dụng VNeID của Bộ Công an. Nhờ đó, người dân có thể nhận tiền an sinh xã hội hoặc thanh toán trực tuyến ngay trên VNeID như trong dịp Quốc khánh 2/9 vừa qua.
Không chỉ dừng ở trong nước, NAPAS còn mở rộng kết nối thanh toán quốc tế qua mã QR. Theo đó, người Việt có thể sử dụng ứng dụng ngân hàng quét mã VietQRPay/VietQR Global tại các điểm chấp nhận thanh toán trong nước và khi ra nước ngoài mà không cần đổi ngoại tệ. Hiện NAPAS đã hoàn tất kết nối với Thái Lan, Campuchia và Lào. Trong năm 2025 sẽ hoàn thành kết nối thanh toán hai chiều với Trung Quốc; đến năm 2026, cho phép du khách Việt quét QR thanh toán tại các cửa hàng ở Trung Quốc.
Thời gian tới, NAPAS đang mở rộng hợp tác với Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và nhiều quốc gia châu Á khác, hướng tới xây dựng hạ tầng thanh toán xuyên biên giới, giúp người Việt thanh toán toàn cầu, còn du khách quốc tế thanh toán tại Việt Nam, qua đó khẳng định vai trò trung tâm của NAPAS trong hệ sinh thái thanh toán số khu vực.
Từ giấc mơ thanh toán ở Trung Quốc đến bước tiến số của Việt Nam
Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng đề nghị, các ngân hàng cần tăng cường hợp tác và tích hợp hệ thống thanh toán để người dân có thể sử dụng ngay các phương tiện thanh toán hiện có, đặc biệt trong lĩnh vực giao thông công cộng, đi lại bằng metro và các loại hình vận tải khác.
 |
| NAPAS xử lý giao dịch gấp 5 lần GDP, mở bước tiến mới trong thanh toán số. Ảnh minh hoạ. |
| Thúc đẩy tài chính nhúng, thanh toán số len lỏi vào đời sống Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng cũng đề cập đến xu thế “tài chính nhúng” (embedded finance), nơi ngân hàng hiện diện khắp mọi nơi nhưng không nhìn thấy ngân hàng. Việc ban hành thông tư về Open API là bước đi quan trọng giúp các ngân hàng, doanh nghiệp và tổ chức khác có thể kết nối linh hoạt trên cùng một nền tảng, thay vì phát triển riêng lẻ từng ứng dụng. Giống như hệ thống ống nước, chỉ cần "vặn" là hoạt động ngay. |
Nhớ lại hai hình ảnh đậm nét trong chuyến đi Trung Quốc từ năm 2017, Phó Thống đốc cho biết, việc quét mã QR trở nên phổ biến đến mức ngay cả người ăn xin cũng có mã QR trước ngực thì Việt Nam mới chỉ bắt đầu mơ về một ngày có thể đạt được điều đó. Hiện chúng ta hoàn toàn đã hiện thực hóa giấc mơ ấy.
Cùng với đó là hình ảnh người dân Trung Quốc chủ yếu dùng điện thoại di động để chạm vào đầu đọc tại ga tàu, thanh toán rất nhanh, không cần thẻ cứng.
"Các ngân hàng, ví điện tử đồng hành cùng để làm sao người dân có thể dùng điện thoại di động, tiền trong tài khoản thanh toán khi đi giao thông" - ông Dũng yêu cầu.
Theo đánh giá của TS. Đặng Quang Vinh - Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam, đến nay công nghệ thanh toán của Việt Nam đã đạt bước tiến đáng kể, cho phép thực hiện giao dịch xuyên biên giới và theo thời gian thực. Tuy vậy, niềm tin của người dùng mới là yếu tố then chốt, điều quan trọng là các dịch vụ thanh toán phải được thiết kế thuận tiện, dễ tiếp cận và an toàn nhất cho người sử dụng.
Liên quan về công tác đảm bảo an toàn hệ thống và phòng chống gian lận, NAPAS cũng phát triển công cụ giám sát, quản lý giao dịch theo thời gian thực, giúp cảnh báo trực tiếp trên bản tin giao dịch và hỗ trợ các ngân hàng ra quyết định xử lý phù hợp. Song song đó, NAPAS phối hợp Hiệp hội Ngân hàng xây dựng quy trình phối hợp xử lý gian lận, ban hành Sổ tay hướng dẫn truy vết dòng tiền, giúp các ngân hàng kịp thời chia sẻ thông tin khi phát hiện giao dịch giả mạo.
Theo ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán, cùng với tốc độ phát triển, an toàn và bảo mật thông tin là ưu tiên hàng đầu. Trong khuôn khổ Đề án 06, Ngân hàng Nhà nước phối hợp Bộ Công an xác thực khách hàng qua cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, ngăn chặn tội phạm công nghệ cao. Đặc biệt, hệ thống SIMO (giám sát và phòng ngừa rủi ro gian lận) đã phát hiện và ngăn chặn hơn 1.500 tỷ đồng giao dịch đáng ngờ chỉ trong vài tháng vận hành. Đó là minh chứng cho quyết tâm xây dựng môi trường thanh toán minh bạch và đáng tin cậy./.
