Báo cáo cập nhật về ngành ngân hàng do Công ty cổ phần Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS Rating) công bố mới đây cho thấy, tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) toàn hệ thống ngân hàng ghi nhận xu hướng giảm mạnh trong quý đầu năm 2025.
Đây là dấu hiệu đáng lo ngại, phản ánh sự suy yếu rõ rệt của nguồn vốn giá rẻ - một yếu tố quan trọng giúp các ngân hàng duy trì chi phí vốn thấp và nâng cao hiệu quả hoạt động.
| "Tỷ lệ tiền gửi CASA trên tổng dư nợ cho vay của toàn ngành giảm 2 điểm phần trăm so với quý trước, xuống còn 18,8% trong quý I/2025. Nguyên nhân chính đến từ việc các doanh nghiệp rút tiền gửi tại một số ngân hàng, điển hình như LPBank, MB, SeABank, TPBank. Ngược lại, OCB tiếp tục cải thiện CASA nhờ các nỗ lực số hóa liên tục" - VIS Rating đánh giá. |
Mặc dù tổng lượng tiền gửi tiếp tục tăng nhẹ qua các năm, nhưng tỷ lệ CASA suy giảm. Điều này cho thấy dòng tiền nhàn rỗi của người dân và doanh nghiệp đang dần chuyển hướng từ tài khoản thanh toán sang tiền gửi có kỳ hạn, nhằm hưởng mức lãi suất cao hơn.
Phân chia theo quy mô tổ chức tín dụng, nhóm ngân hàng quốc doanh tiếp tục duy trì tỷ lệ CASA cao nhất. Trong khi đó, nhóm ngân hàng tư nhân quy mô nhỏ lại duy trì tỷ lệ CASA ở mức rất thấp, chỉ dưới 10% và gần như không cải thiện trong suốt giai đoạn từ năm 2020 đến nay.
 |
| Nguồn: VIS Rating. |
Các ngân hàng tư nhân quy mô vừa và nhỏ cũng đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn chi phí thấp, từ đó chịu áp lực lớn hơn về biên lãi ròng (NIM) và hiệu quả hoạt động.
"NIM giảm trung bình 40 điểm cơ bản so với quý trước, đặc biệt là ngân hàng có quy mô vừa, do mức lãi suất cho vay thấp hơn và chi phí huy động vốn lại cao hơn" - VIS Rating đánh giá.
Theo đó, các ngân hàng chứng kiến tỷ lệ CASA sụt giảm mạnh so với quý trước như: SeABank, MB, TPBank... là những đơn vị chịu ảnh hưởng nặng nề nhất khi lượng tiền gửi không kỳ hạn bị rút đáng kể.
Hệ quả rõ ràng của sự sụt giảm này khiến tỷ lệ các ngân hàng bị đánh giá là có cơ cấu nguồn vốn yếu tăng mạnh trong quý đầu năm 2025 so với năm 2024. Trước bối cảnh tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn sụt giảm đã và đang gây áp lực rõ rệt lên nhiều ngân hàng, các nhà băng cần có chiến lược linh hoạt hơn để giữ chân tiền gửi không kỳ hạn, thông qua cải thiện dịch vụ, tăng cường tiện ích và nâng cao trải nghiệm người dùng.
Báo cáo của VIS Rating cũng cho thấy, tỷ lệ cho vay/tổng tiền gửi của khách hàng (LDR) trong toàn ngành tăng lên mức cao nhất trong vòng 5 năm, đạt 108% tại thời điểm quý đầu năm 2025. Điều đó đồng nghĩa với việc ngân hàng cho vay nhiều hơn số tiền thực sự huy động được từ khách hàng, buộc họ phải tìm kiếm các nguồn vốn thay thế, với chi phí cao hơn và tính ổn định thấp hơn.
Áp lực thanh khoản trở nên rõ ràng hơn tại một số ngân hàng quy mô vừa, do sở hữu mức tài sản thanh khoản thấp như TPBank, hay chịu ảnh hưởng từ lượng tiền gửi bị rút đáng kể, đặc biệt là tại TPBank và SeABank.
Trước đó, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước từng thẳng thắn nhìn nhận rằng, hệ thống ngân hàng hiện đang cho vay ra nền kinh tế nhiều hơn so với số vốn huy động được. Cứ huy động được 9 đồng thì các ngân hàng đã cho vay tới 10 đồng, phần thiếu hụt buộc phải bù đắp bằng vốn tự có và nguồn tái cấp vốn. Vì vậy, mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16% trong năm nay nhằm hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 8% là một nhiệm vụ nặng nề với toàn ngành.
"Với việc tăng trưởng tín dụng vượt tốc độ huy động tiền gửi, chúng tôi cho rằng các ngân hàng sẽ có xu hướng gia tăng sự phụ thuộc vào phát hành trái phiếu trung và dài hạn nhằm bổ sung nhu cầu vốn" - VIS Rating đánh giá./.
