Chất lượng tín dụng kỳ vọng sẽ cải thiện theo hướng bền vững hơn

Doanh nghiệp dẫn dắt dòng vốn tín dụng

Trong bức tranh toàn cảnh của hệ thống tài chính, tín dụng từ đầu năm 2025 đã tăng tốc mạnh mẽ, phản ánh nỗ lực của toàn ngành trong việc đưa dòng vốn vào nền kinh tế thực. Theo phân tích của Công ty Chứng khoán MB (MBS), tính đến ngày 8/8/2025, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đạt 10,28% so với đầu năm, cao hơn nhiều so với mức 5,84% cùng kỳ 2024.

Động lực chính vẫn đến từ khách hàng doanh nghiệp, vốn là khu vực hưởng lợi rõ nhất từ lãi suất cho vay ưu đãi. Trong khi đó, tín dụng bán lẻ chỉ mới hồi phục từng bước và chủ yếu xoay quanh cho vay mua nhà, nhờ sự khởi sắc của nguồn cung căn hộ trong nửa đầu năm.

Ở nhóm ngân hàng niêm yết, dư nợ tín dụng tăng 10,1% từ đầu năm và 20,3% so với cùng kỳ, trong đó khối tư nhân đạt 11,9%, cao hơn đáng kể so với mức 7,8% của khối quốc doanh. Việc linh hoạt hạ lãi suất để hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng GDP 8% đã giúp khối tư nhân đẩy tín dụng nhanh hơn, song lợi thế chi phí vốn thấp của khối quốc doanh cũng tạo áp lực cạnh tranh không nhỏ trên thị trường. Sau giai đoạn tăng tốc này, điều được quan tâm nhiều hơn chính là triển vọng của những tháng còn lại trong năm.

Theo đó, tiến độ giải ngân đầu tư công vẫn là yếu tố được chú ý hàng đầu. Tính đến hết tháng 6, giải ngân mới hoàn thành 29,6% kế hoạch cả năm, dù giá trị tuyệt đối đã tăng hơn 42% so với cùng kỳ 2024. Điều đó cho thấy dư địa tăng tốc còn rất lớn và nếu được đẩy nhanh, đầu tư công sẽ trở thành động lực then chốt để bảo đảm mục tiêu tăng trưởng trên 8%.

Thêm vào đó, định hướng từng bước xóa bỏ cơ chế “room tín dụng” cũng được xem là bước đi quan trọng, cho phép các ngân hàng có nền tảng vốn và thanh khoản tốt phát huy lợi thế, đồng thời buộc những đơn vị yếu hơn phải nâng cao nội lực để cạnh tranh.

“Nhờ vậy, chất lượng tín dụng và khả năng phân bổ vốn được kỳ vọng sẽ cải thiện theo hướng bền vững hơn. Với lĩnh vực bất động sản, việc tháo gỡ thủ tục pháp lý và cải cách hành chính cũng đang giúp khơi thông nguồn cung, từ đó hỗ trợ tín dụng gắn với các dự án mới” – ông Đinh Công Luyến, Chuyên gia từ MBS cho biết.

Bức tranh lợi nhuận khởi sắc

Trong khi tín dụng đi lên nhanh chóng, huy động vốn lại tăng chậm hơn. Tính đến giữa tháng 8, huy động tăng 7,46% so với đầu năm, cao hơn nhiều so với mức 2,24% cùng kỳ nhưng vẫn thấp hơn tốc độ tín dụng.

“Cả năm, dự kiến huy động tăng khoảng 15,6%, trong khi tín dụng được dự báo sẽ cao hơn. Lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng trung bình hiện ở mức 4,8%, giảm nhẹ so với đầu năm, và xu hướng giảm này có thể tiếp diễn đến cuối năm” – bà Phạm Thị Thanh Hường, Chuyên gia từ MBS dự báo.

Cùng với đó, diễn biến huy động ổn định cũng góp phần hỗ trợ biên lãi ròng trong quý II. NIM toàn ngành đạt 3,20%, tăng nhẹ so với quý trước nhờ tín dụng doanh nghiệp phục hồi và chi phí vốn giữ ổn định. Tuy vậy, so với cùng kỳ 2024, NIM vẫn thấp hơn do lãi suất cho vay bình quân duy trì ở mức thấp.

Sự phục hồi của tín dụng bán lẻ, đặc biệt là cho vay mua nhà và tiêu dùng, được kỳ vọng sẽ đóng góp quan trọng để biên lợi nhuận không giảm thêm trong phần còn lại của năm. Đáng chú ý, sự phân hóa ngày càng rõ rệt giữa các ngân hàng - những đơn vị từng chịu sụt giảm mạnh biên lãi trong các năm trước có khả năng ổn định tốt hơn so với phần còn lại của thị trường.

Không chỉ biên lợi nhuận, chất lượng tài sản của ngành cũng cho thấy tín hiệu khả quan. Tỷ lệ nợ xấu cuối quý II đạt 2,03%, trong khi nợ nhóm 2 là 1,25%, đều giảm so với quý trước. Dù vậy, tỷ lệ bao phủ nợ xấu giảm xuống 80,2%, mức thấp nhất kể từ dịch Covid-19, do các ngân hàng giảm tốc trích lập dự phòng. Chi phí tín dụng trong quý II cũng giảm so với quý I.

Một điểm sáng khác là thu nhập ngoài lãi cải thiện rõ nét. Trong quý I, chỉ tiêu này tăng hơn 22% so với cùng kỳ, chủ yếu nhờ thu hồi nợ xấu tăng mạnh, trong khi mảng phí gần như đi ngang. Doanh thu từ bảo hiểm vẫn là trở ngại sau hai năm sụt giảm, nhưng với lãi suất thấp và môi trường cạnh tranh gay gắt, các ngân hàng đang dần thích ứng với mô hình khai thác dịch vụ mới. Cả năm, thu nhập ngoài lãi dự kiến tăng khoảng 14,8%, và tiếp tục cải thiện lên 15,3% trong năm 2026.

Tổng thu nhập hoạt động của toàn ngành được ước tính tăng gần 9% so với cùng kỳ, trong đó thu nhập lãi thuần tăng hơn 7% và thu nhập ngoài lãi tăng gần 15%. Nhờ vậy, lợi nhuận ròng toàn ngành dự báo tăng 15% trong năm 2025. Khối tư nhân được kỳ vọng dẫn đầu, với lợi nhuận ròng tăng trên 27%, trong khi khối quốc doanh chỉ đạt khoảng 11%.

Trong lĩnh vực tài chính tiêu dùng, dù tăng trưởng cho vay chững lại trong nửa đầu năm, tỷ lệ nợ xấu đã ổn định hơn so với cuối 2024. “Triển vọng phục hồi trong nửa cuối năm được củng cố bởi kỳ vọng GDP tăng 8%, thu nhập hộ gia đình cải thiện và khung pháp lý ngày càng thuận lợi” – bà Hường kỳ vọng.

Với mô hình hợp tác B2B2C, các công ty tài chính có điều kiện tiếp cận khách hàng tốt hơn, mở rộng sử dụng thẻ tín dụng và sản phẩm vay tiêu dùng. Trong trung hạn, với dự báo GDP bình quân đầu người tăng hơn 5,5% mỗi năm giai đoạn 2025–2030, tín dụng tiêu dùng được kỳ vọng tăng trung bình 20% mỗi năm, trở thành động lực bổ sung quan trọng cho toàn ngành ngân hàng./.