Đà phục hồi rõ nét, song kinh tế Việt Nam vẫn chịu áp lực từ biến động toàn cầu

Xuất khẩu tăng, tiêu dùng hồi phục

Bức tranh kinh tế tháng 7 vừa qua ghi nhận những tín hiệu tích cực nhưng cũng đan xen không ít thách thức, cho thấy sự vận động đa chiều của cả môi trường trong nước và quốc tế. Theo ông Nguyễn Hoàng Linh – Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản lý quỹ Vietcombank (VCBF), xuất khẩu tăng 16% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, triển vọng xuất khẩu thời gian tới vẫn phụ thuộc lớn vào sức khỏe của các thị trường chủ lực.

Cán cân thương mại tiếp tục xuất siêu hơn 2 tỷ USD, đánh dấu tháng thứ 2 liên tiếp duy trì mức này, cao hơn nhiều so với trung bình dưới 900 triệu USD/tháng trong 5 tháng đầu năm. Điều này góp phần củng cố nguồn cung ngoại tệ, hỗ trợ ổn định tỷ giá và tạo dư địa cho chính sách tiền tệ. Song song với đó, hoạt động bán lẻ tăng trở lại sau 3 tháng giảm liên tiếp, đạt mức tăng 9,2% so với cùng kỳ, cao hơn mức 8,3% trước đó, dù vẫn thấp hơn mục tiêu 11 - 12%/năm.

Nguồn: Cục Thống kê.

Trong khi đó, hoạt động đầu tư tiếp tục duy trì đà tích cực khi cả đầu tư công và FDI thực hiện đều tăng. Vốn FDI tháng 7 tăng 10,3%, lũy kế 7 tháng đạt mức tăng hơn 8%, với ngành chế biến chế tạo chiếm gần 1,6 tỷ USD. Dù vốn đăng ký mới giảm nhẹ, kết quả này cho thấy sức hút ổn định của Việt Nam với nhà đầu tư nước ngoài.

Đầu tư công tiếp tục là điểm sáng, với tổng vốn giải ngân ước đạt khoảng 885.000 tỷ đồng, cao hơn gần 30% so với kế hoạch năm trước, tạo thêm dư địa kích thích tăng trưởng trong bối cảnh bên ngoài còn nhiều biến động. Tuy nhiên, xuất khẩu khu vực nội địa đã giảm ba tháng liên tiếp, đặc biệt ở các nhóm hàng điện tử và sắt thép. Chỉ số PMI tháng 7 đạt 52,4 - mức cao nhất kể từ tháng 8/2024, chủ yếu nhờ đơn hàng trong nước phục hồi, trong khi đơn hàng xuất khẩu vẫn suy giảm.

Ở khía cạnh giá cả, lạm phát hiện vẫn được kiểm soát khi CPI duy trì dưới mục tiêu 4 - 4,5% của Chính phủ. Tuy nhiên, rủi ro vẫn hiện hữu, đặc biệt từ khả năng dịch tả lợn châu Phi bùng phát trở lại.

“Ngắn hạn, giá heo giảm do người nuôi bán sớm, nhưng tốc độ tái đàn chậm có thể khiến nguồn cung thiếu hụt vào cuối năm, tạo áp lực lên giá thịt lợn – mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn trong rổ tính CPI. Đây là yếu tố cần theo dõi sát, nhất là trong giai đoạn cao điểm tiêu dùng cuối năm” - ông Linh nhận định.

Điều hành vĩ mô đối mặt sức ép tỷ giá

Bên cạnh các yếu tố trong nước, những biến động từ kinh tế toàn cầu cũng đang tác động đáng kể tới triển vọng chính sách điều hành. Trong bối cảnh quốc tế, ông Trần Ngọc Báu – Tổng Giám đốc Công ty Dữ liệu kinh tế tài chính WiGroup cho biết, kinh tế Mỹ tháng 7 ghi nhận một số tín hiệu chững lại, làm gia tăng kỳ vọng về khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sớm giảm lãi suất.

Các chỉ số sản xuất và dịch vụ đều giảm. Sản xuất đã ở trạng thái suy giảm khoảng nửa năm, trong khi dịch vụ chỉ nhích nhẹ quanh mốc 50 điểm. Tiêu dùng dịch vụ tăng 5,3% so với cùng kỳ, thấp hơn các giai đoạn trước nhưng vẫn cao hơn mức trung bình dài hạn.

Ảnh minh hoạ.

Thị trường lao động Mỹ cũng bắt đầu có dấu hiệu giảm tốc khi tốc độ tạo việc làm mới chậm lại, đặc biệt ở lĩnh vực sản xuất. Dù dịch vụ vẫn giữ vai trò trụ cột, niềm tin tuyển dụng trong cả hai khu vực đều dưới mốc 50, cho thấy tâm lý thận trọng đang lan rộng.

“Đây không hẳn là dấu hiệu suy yếu nghiêm trọng, mà là quá trình điều tiết nhằm giữ lạm phát trong tầm kiểm soát và duy trì tăng trưởng GDP ở mức hợp lý” – ông Báu nhận định.

Dưới góc nhìn của ông Linh, khả năng Fed giảm lãi suất trong năm nay là có, nhưng nhiều khả năng sẽ được thực hiện một cách thận trọng nhằm cân bằng giữa ổn định lạm phát và duy trì thị trường lao động. Ngoài yếu tố chính sách tiền tệ, những điều chỉnh thuế quan mà Mỹ đang xem xét nếu được triển khai có thể tác động đáng kể tới triển vọng thương mại, đặc biệt đối với một số ngành xuất khẩu chủ lực như dệt may.

Theo ông Linh, mức thuế cao đối với hàng trung chuyển, nếu áp dụng, sẽ đòi hỏi các doanh nghiệp xuất khẩu tuân thủ chặt chẽ quy tắc xuất xứ và gia tăng hàm lượng giá trị nội địa để giảm thiểu rủi ro. Ngành điện tử, vốn phụ thuộc nhiều vào linh kiện nhập khẩu, cũng cần đặc biệt lưu ý khi các yêu cầu về nguồn gốc xuất xứ có xu hướng được siết chặt hơn.

Về bối cảnh trong nước, ông Báu nhận định, định hướng điều hành hiện tại vẫn nghiêng về hỗ trợ tăng trưởng. Chính sách có thể tính đến việc gỡ bỏ trần tín dụng để mở rộng không gian cho vay, phục vụ mục tiêu GDP tăng 8,3 - 8,5%.

Tuy nhiên, bài học từ quá khứ cho thấy nếu tín dụng tăng nhanh hơn khả năng hấp thụ, rủi ro về lạm phát và bong bóng tài sản có thể xuất hiện. Do đó, cần kết hợp giữa mở rộng tín dụng có kiểm soát và duy trì ổn định vĩ mô.

Đồng quan điểm về sự cần thiết phải cân bằng giữa tăng trưởng và ổn định, ông Linh cũng cho rằng, Ngân hàng Nhà nước đang đồng thời cân nhắc ba mục tiêu: ổn định tỷ giá, kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng. Áp lực tỷ giá vẫn hiện hữu, nhất là khi dư địa điều hành chỉ còn khoảng 1,5 - 2% và các tháng cuối năm thường chịu áp lực cao./.