Khó quản lý thuế đối với hoạt động thương mại điện tử

Hoạt động thương mại điện tử dang là thách thức với cơ quan Thuế hiện nay

Việc quản lý thuế với hoạt động TMĐT hiện nay vẫn chủ yếu dựa vào sự tự giác là chính.

Khó quản lý đối tượng nộp thuế

Nói về thực trạng của hoạt động TMĐT, bà Nguyễn Thị Hánh - Phó trưởng Ban Cải cách và Hiện đại hóa (Tổng cục Thuế) cho biết, cùng với sự phát triển của internet, hoạt động TMĐT hiện nay của Việt Nam đang phát triển hết sức đa dạng và phong phú. Theo thống kê của nhà quản lý, hiện có trên 40 triệu người sử dụng

internet, tương đương với 45% dân số của Việt Nam. Với con số này, Việt Nam hiện đứng thứ 17 trên thế giới, đứng thứ 8 châu Á, đứng thứ 3 trong các nước Đông Nam Á về số lượng người sử dụng internet.

Cũng theo thống kê của cơ quan quản lý, hiện nước ta có khoảng 130 triệu thuê bao di động, gần 28 triệu người sở hữu tài khoản mạng xã hội. Chính sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, nên hoạt động TMĐT cũng rất phát triển. Một số công ty TMĐT lớn trên thế giới cũng đã có mặt tại Việt Nam như: Amazon.com, Google, Ebay, Facebook…

Hoạt động TMĐT của Việt Nam hiện cũng rất phát triển, với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp, cá nhân; nhiều loại hình TMĐT đã xuất hiện như: Trò chơi trực tuyến, mua bán hàng qua mạng, quảng cáo trực tuyến, nội dung số. Gần đây, mua bán trực tuyến đã dần trở thành thói quen của đông đảo doanh nghiệp cũng như người dân. Một số công ty TMĐT của Việt Nam có số lượng giao dịch lớn như: Công ty cổ phần Vatgia.com (khoảng 3.000 giao dịch mỗi năm), Công ty VCCorp với các trang web: enbac, muare, mua chung… cũng có lượng giao dịch khá lớn và doanh thu lên đến 500 tỷ đồng mỗi năm.

Với sự bùng nổ của hoạt động TMĐT, bà Hánh cho rằng, quản lý đối với hoạt động TMĐT hiện nay thực sự là một thách thức đối với cơ quan thuế. “Có rất nhiều thách thức trong việc quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT, kể cả thách thức trong quản lý đối tượng, kê khai doanh thu và chi phí, xác định bản chất hoạt động của đối tượng, kể cả quản lý nguồn nhân lực…”, bà Hánh nói.

Đề xuất thành lập bộ máy chuyên trách

Xuất phát từ những thách thức trên đây bà Hánh đề nghị nên thành lập bộ máy chuyên trách quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT. Vì theo bà Hánh, qua tham khảo một số nước như Nhật Bản, Hàn Quốc họ cũng có bộ phận chuyên trách quản lý thuế trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, để có bộ máy nhân sự hoạt động hiệu quả, cần phải đẩy mạnh việc đào tạo, nâng cao trình độ, năng lực quản lý cho đội ngũ công chức ngay từ bây giờ. Cùng với việc nâng cao trình độ cho cán bộ công chức, Tổng cục Thuế cũng cần có sự phối hợp, trao đổi thông tin với các đơn vị ngoài ngành có liên quan đến hoạt động TMĐT như: Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công thương, Ngân hàng Nhà nước.

Bà Lê Thị Hà - Phó trưởng Ban Pháp chế - Cục TMĐT (Bộ Công thương) cho biết, hoạt động TMĐT hiện nay đang được điều chỉnh bởi Luật Giao dịch điện tử và Luật Công nghệ thông tin. Hai luật này điều chỉnh tương đối toàn diện những khía cạnh liên quan đến ứng dụng công nghệ thông tin và TMĐT trong các hoạt động kinh tế - xã hội của Việt Nam. Tuy nhiên, việc quản lý đối với hoạt động này chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi Thông tư số 47 ban hành năm 2014 quy định chi tiết về quản lý website TMĐT. Ngoài ra, Bộ Công thương cũng đang xây dựng Thông tư mới quy định hoạt động TMĐT trên nền tảng di động. Bà Hà cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế trong việc quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT thời gian tới.

Ông Lê Anh Dũng - Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước) cho biết, hiện nay các hệ thống thanh toán thẻ quốc tế lớn cũng đều đã có mặt tại Việt Nam như: Visa, MasterCard, American Express, thẻ tín dụng credit card, thẻ ghi nợ debit card… Những thẻ này có tính năng như rút tiền mặt từ ATM, thanh toán tiền mua hàng hóa, thanh toán trực tuyến (online payment)… phục vụ cho hoạt động TMĐT. Phần lớn các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam là thành viên của hai tổ chức thẻ quốc tế lớn là Visa và MasterCard, đóng vai trò ngân hàng phát hành, ngân hàng thanh toán.

Ngoài ra, các dịch vụ thanh toán mới, hiện đại như thanh toán qua internet, mobile (Internet Banking, Mobile Banking, SMS Banking, Home Banking… cũng được các ngân hàng thương mại phát triển với nhiều tiện ích, phục vụ nhiều đối tượng khác nhau. Điều này cho thấy đây thực sự là một thách thức lớn đối với cơ quan quản lý nói chung và cơ quan thuế nói riêng. “Thách thức này không chỉ với Việt Nam, mà còn là thách thức với cả các nước phát triển G20. Vì thế sự tìm hiểu, nghiên cứu và tham gia vào sáng kiến quốc tế về chống xói mòn cơ sở thuế, chống lách thuế, cũng như sự phối hợp giữa Tổng cục Thuế với các cơ quan hữu quan trong việc chia sẻ thông tin nhằm bảo vệ nguồn thu là rất cần thiết”, ông Dũng cho hay./.

Lê Thị Tuyết Mai