| Phát hành trái phiếu tăng mạnh, doanh nghiệp đẩy nhanh cơ cấu nguồn vốn Thanh khoản trái phiếu bật tăng trong khi dòng tiền vẫn thận trọng |
Ngân hàng dẫn dắt nhịp phát hành
Trong quý III/2025, thị trường trái phiếu doanh nghiệp ghi nhận sự điều chỉnh sau giai đoạn tăng tốc mạnh mẽ trước đó, phản ánh nhịp tái cân bằng tự nhiên của dòng vốn khi nhu cầu huy động mới chậm lại. Theo S&I Ratings, trong quý này có tổng cộng 155 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp, trong đó 154 đợt trong nước với giá trị 156,1 nghìn tỷ đồng và một đợt quốc tế của VPBank trị giá 300 triệu USD.
Dù tổng giá trị phát hành giảm 33% so với quý II, quy mô vẫn tương đương cùng kỳ năm trước, cho thấy đà phục hồi của kênh trái phiếu đã được duy trì ở mức ổn định sau giai đoạn bùng nổ của quý II, khi các ngân hàng lớn như Techcombank, ACB, BIDV hay VPBank đẩy mạnh huy động để bổ sung vốn trung dài hạn.
 |
| Nguồn: HNX, HSX, SBV |
Đáng chú ý, dù phát hành riêng lẻ vẫn chiếm ưu thế (86%), kênh phát hành công chúng đang dần lấy lại vị thế với 10 đợt phát hành, đạt tổng giá trị 20,4 nghìn tỷ đồng. Cùng với nhóm tài chính – ngân hàng, sự góp mặt của các doanh nghiệp sản xuất như CII và SBT đã giúp đa dạng hóa cấu trúc phát hành, phản ánh tín hiệu tích cực về niềm tin của thị trường.
Tính chung 9 tháng đầu năm, giá trị phát hành đạt 432,5 nghìn tỷ đồng, tăng 37% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, do cùng lúc có 122,8 nghìn tỷ trái phiếu đáo hạn và 235,6 nghìn tỷ mua lại trước hạn, tổng dư nợ lưu hành chỉ tăng khiêm tốn 5,7%, đạt 1,36 triệu tỷ đồng, tương đương 11% GDP.
| Trong quý III, các ngân hàng như TCB, ACB, MBBank, VPBank, TPBank, OCB, MSB, SHB, Nam Á và Bắc Á phát hành với lãi suất cao hơn quý II, đồng thời kéo dài kỳ hạn bình quân từ 5,6 lên 5,9 năm. Diễn biến này cho thấy nhu cầu huy động vốn tăng trong khi lãi suất tham chiếu vẫn duy trì thấp để hỗ trợ kinh tế. |
Thị trường vì thế vẫn trong giai đoạn củng cố, khi phần lớn trái phiếu được phát hành nhằm mục đích đảo nợ hoặc tăng vốn của các tổ chức hiện hữu hơn là mở rộng đầu tư mới. Quy mô tăng trưởng chậm hơn tín dụng ngân hàng và thị trường cổ phiếu cho thấy kênh trái phiếu vẫn cần thêm thời gian để lấy lại đà mở rộng.
Đáng chú ý, sự hoàn thiện dần của khung pháp lý, trong đó có quy định về xếp hạng tín nhiệm bắt buộc theo Nghị định 245/2025 được kỳ vọng sẽ tạo nền tảng bền vững hơn, củng cố niềm tin của nhà đầu tư và giúp thị trường phát triển thực chất.
Về cơ cấu, hai nhóm Ngân hàng và Bất động sản vẫn chiếm ưu thế tuyệt đối, lần lượt nắm 72% và 19% tổng giá trị phát hành quý III. Bên cạnh đó, lãi suất coupon tại nhóm ngân hàng đang có xu hướng tăng trở lại sau khi chạm đáy hồi đầu năm, đạt bình quân 6,18% trong quý III, mức cao nhất trong 6 quý gần đây.
Doanh nghiệp đẩy mạnh tái cơ cấu nợ
Trái ngược xu hướng này, nhiều doanh nghiệp bất động sản và sản xuất lại ghi nhận lãi suất giảm, nhờ điều kiện kinh doanh cải thiện và khung pháp lý dần hoàn thiện giúp giảm rủi ro tín dụng. Cùng với đó, nhiều doanh nghiệp phi ngân hàng như Chứng khoán Kỹ Thương, Bảo Minh hay F88 cũng hạ lãi suất tương ứng 100–150 điểm cơ bản. Tín hiệu này lan tỏa sang khu vực sản xuất, khi một số các doanh nghiệp khác cũng phát hành với chi phí vốn thấp hơn, phản ánh mức độ tin cậy của thị trường đối với khả năng thanh toán của khối doanh nghiệp đang được cải thiện đáng kể.
 |
| Nguồn: HNX, SSC |
Cùng với phát hành mới, hoạt động tái cơ cấu nợ tiếp tục được đẩy mạnh. Trong quý III, giá trị trái phiếu mua lại trước hạn đạt kỷ lục 112 nghìn tỷ đồng – mức cao nhất từ trước đến nay khi doanh nghiệp tận dụng môi trường lãi suất thấp để giảm nghĩa vụ nợ. Trái phiếu đáo hạn cũng tăng lên 72 nghìn tỷ đồng, gần gấp rưỡi so với bình quân 6 tháng đầu năm.
Tính chung 9 tháng, tổng giá trị đáo hạn và mua lại trước hạn lên tới 358,4 nghìn tỷ đồng, tương đương 84% lượng phát hành mới. Ngoài ra, khoảng 9,7 nghìn tỷ trái phiếu được gia hạn trong quý III và 35 nghìn tỷ trong 9 tháng, cho thấy nỗ lực duy trì cân bằng dòng tiền của các tổ chức phát hành.
Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 62 nghìn tỷ đồng trái phiếu – tương đương 5% tổng dư nợ đang chậm thanh toán. Riêng quý III có thêm 37 lô bị trễ gốc hoặc lãi, chủ yếu thuộc các doanh nghiệp bất động sản quy mô lớn.
Bước sang quý IV và năm 2026, áp lực đáo hạn vẫn ở mức cao nhưng có sự phân hóa rõ nét. Ước tính tổng giá trị đáo hạn quý IV đạt 62 nghìn tỷ đồng, song khối bất động sản giảm tới 49% so với quý trước, còn 19,3 nghìn tỷ. Năm 2026, áp lực sẽ hạ nhiệt trong nửa đầu năm rồi tăng mạnh trở lại vào giai đoạn cuối, với tổng giá trị đáo hạn 233 nghìn tỷ đồng, cao hơn 26% so với năm 2025, riêng quý IV/2026 có thể đạt đỉnh 141 nghìn tỷ đồng – mức cao kỷ lục lịch sử.
Ngoài ra, từ sau ngày 11/9/2025, với hiệu lực của Nghị định 245/2025/NĐ-CP, yêu cầu bắt buộc về xếp hạng tín nhiệm đối với các doanh nghiệp phát hành (trừ tổ chức tín dụng và trái phiếu có bảo lãnh thanh toán toàn bộ) sẽ tạo sức ép đáng kể trong ngắn hạn do doanh nghiệp cần thời gian hoàn thiện hồ sơ. Nhưng về dài hạn, đây được xem là bước ngoặt giúp thị trường trái phiếu Việt Nam tiến gần hơn đến chuẩn mực quốc tế – minh bạch hơn, bền vững hơn và hướng tới một cấu trúc nhà đầu tư chuyên nghiệp, qua đó mở đường cho giai đoạn tăng trưởng chất lượng trong những năm tới.
