Bài 2: “Thời cơ vàng” để chuyển đổi và nâng hiệu quả hoạt động

Bước chuyển quan trọng để phát triển lâu dài

Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đặt ra chủ trương xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất trong năm 2026. Như vậy, chính thức từ năm 2026, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh không nộp thuế theo phương pháp khoán, mà sẽ nộp thuế theo phương pháp tính thuế trực tiếp (tức phương pháp tính thuế theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu) thống nhất với hệ thống pháp lý đã được sửa đổi.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, việc xóa bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh mang nhiều ý nghĩa quan trọng đối với công cuộc cải cách và phát triển kinh tế tư nhân, cũng như trong quản lý thuế. Đây không chỉ là bước chuyển quan trọng nhằm xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và hiện đại hơn, mà còn là niềm tin, thông điệp từ chính sách - tức là Nhà nước không siết chặt, mà tạo điều kiện cho hộ kinh doanh làm đúng, minh bạch để phát triển lâu dài.

Công chức Thuế tỉnh Nghệ An hỗ trợ hộ kinh doanh khai, nộp thuế điện tử trên ứng dụng eTax Mobile. Ảnh: TN

Tuy nhiên, không ít hộ kinh doanh lo ngại việc chuyển đổi sang kê khai sẽ phức tạp, tốn kém và dễ sai sót. Từng kiến nghị đến cơ quan thuế, hộ kinh doanh bánh cuốn Bà Hoành trên phố Tô Hiến Thành (TP. Hà Nội) thắc mắc, hộ kinh doanh đã dùng máy tính tiền và hóa đơn điện tử; khách hàng của cửa hàng chủ yếu là người mua lẻ, hoặc mua qua ứng dụng Shopee. Như vậy, hộ có thể gộp nhiều giao dịch nhỏ trong ngày để xuất một hóa đơn chung hay không? Hộ kinh doanh này còn cho rằng, một suất bánh cuốn có giá chỉ 30.000 đồng cũng phải xuất hóa đơn, thì chi phí sẽ tăng cao, lợi nhuận kinh doanh sẽ bị ảnh hưởng.

Trước những băn khoăn của các hộ kinh doanh, Phó Cục trưởng Cục Thuế - Mai Sơn cho biết, cơ quan thuế rất thấu hiểu, phần lớn hộ kinh doanh nhỏ lẻ lâu nay quen làm theo kinh nghiệm, ít có thói quen tìm hiểu văn bản pháp luật và cũng e ngại khi tiếp xúc với cơ quan thuế, cơ quan pháp luật, dẫn đến lo lắng.

Phó Cục trưởng Cục Thuế thông tin, cơ quan thuế đã cung cấp miễn phí các dịch vụ thuế điện tử tích hợp, từ đăng ký thuế, kê khai đến nộp thuế, giúp hộ kinh doanh kê khai, nộp thuế nhanh chóng, mọi lúc, mọi nơi chỉ với vài thao tác trên điện thoại thông minh hoặc máy tính mà không phải trực tiếp đến cơ quan thuế.

Hiểu đúng để làm đúng, làm minh bạch

Chia sẻ quan điểm tại Hội thảo "Sắp bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì?", GS. TS Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho rằng, mục đích bỏ thuế khoán để chuyển sang kê khai, chuyển hộ kinh doanh lên doanh nghiệp không phải để tăng thu cho ngân sách. Thực tế, với thuế khoán hiện tại, Nhà nước thu được nhiều tiền thuế hơn, vì cơ quan thuế có quyền áp mức khoán, người nộp khó đàm phán.

GS. TS Hoàng Văn Cường cũng chỉ ra rằng, đến nay, phần lớn hộ kinh doanh vẫn đang hoạt động kinh doanh theo kiểu truyền thống, "nhập hàng về giá 10 đồng, bán ra 15 đồng, nhưng cuối tháng vẫn không biết lời lỗ ra sao". Do đó, việc chuyển đổi sang phương pháp kê khai và tăng tốc chuyển đổi số sẽ giúp hộ kinh doanh quản lý hàng hóa, doanh thu và lợi nhuận hiệu quả hơn.

Thực tế thời gian vừa qua, trước chủ trương xóa bỏ thuế khoán, đã xuất hiện "làn sóng" phản ứng từ các hộ kinh doanh qua những hành động như dán thông báo không nhận chuyển khoản, chỉ nhận thanh toán bằng tiền mặt khi bán hàng hóa, hoặc đặt ra những câu hỏi như: “Vì sao phải chuyển đổi?”, “Đang ổn định, tại sao cần thay đổi?”...

Chuyên gia kinh tế Vũ Long - Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ Biso24 khẳng định, Nhà nước đang tạo điều kiện, đang giảm thuế, đang cải cách hành chính mạnh mẽ; điển hình như việc giảm 2% thuế giá trị gia tăng, giảm thuế bảo vệ môi trường, giảm tiền thuê đất, sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân theo hướng nâng mức chịu thuế của hộ kinh doanh... Vậy từ đâu lại xuất hiện làn sóng chống đối này?

Ông Long thẳng thắn cho rằng, những người phản đối việc xóa bỏ thuế khoán hầu hết là làm chưa đúng, nếu không muốn nói là cố tình làm sai. Còn những ai đồng tình và nhận thấy đây là cơ hội, thì đó là những người có tư duy đúng và đã làm đúng. Cho nên, đây là thách thức với những người chưa làm đúng và là cơ hội cho những người đã làm đúng.

Nhấn mạnh "cái giá phải trả trong tương lai từ việc không làm đúng trong hiện tại rất đắt", vị chuyên gia này đưa ra lời khuyên, doanh nghiệp, hộ kinh doanh hãy hiểu đúng về chính sách thuế để làm đúng, bài bản, minh bạch và "ngẩng cao đầu" để làm kinh doanh, với tư cách là người kiến tạo giá trị để đạt được doanh lợi.

“Đây là thời cơ vàng, không chỉ để hộ kinh doanh làm đúng, mà còn để khẳng định vị thế của khu vực kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường hiện đại” - ông Long nhấn mạnh.