Đây là chia sẻ của nhiều chuyên gia tại Diễn đàn “Phát triển kinh tế số: Cơ hội và thách thức trong kỷ nguyên mới” do Báo Kinh tế & Đô thị tổ chức sáng nay tại Hà Nội.
 |
| Quảng cảnh Diễn đàn Phát triển Kinh tế số ngày 21/11. Nguồn: Kinh tế đô thị |
Phát biểu tại Diễn đàn, PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, Tổng Biên tập Báo Kinh tế & Đô thị cho hay, trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước ta đã có những chủ trương rất rõ ràng, nhất quán về chuyển đổi số và phát triển kinh tế số.
Các Nghị quyết của Trung ương, trong đó có Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá trong khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; cùng các chiến lược, chương trình, đề án như Chiến lược phát triển kinh tế số và xã hội số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, đã đặt ra những mục tiêu rất cụ thể, trong đó có mục tiêu đưa tỷ trọng kinh tế số lên 20% GDP vào năm 2025 và khoảng 30% vào năm 2030.
Việt Nam, với dân số trẻ, hạ tầng viễn thông hiện đại và quyết tâm chính trị mạnh mẽ, đang đứng trước cơ hội trở thành một nền kinh tế số năng động, chủ động hội nhập và tạo ra giá trị bền vững trong Kỷ nguyên mới.
Những năm gần đây, kinh tế số Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tỷ trọng kinh tế số trong GDP cả nước liên tục tăng, các mô hình thương mại điện tử, thanh toán số, logistics thông minh, dịch vụ số… phát triển mạnh mẽ, góp phần nâng cao năng lực quản trị và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Các tập đoàn công nghệ lớn và hệ sinh thái startup cũng đã hình thành, tạo sức lan tỏa trong nhiều ngành, từ nông nghiệp, tài chính, bán lẻ đến logistics.
| Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số đến năm 2025, định hướng đến 2030 đã đặt mục tiêu kinh tế số đóng góp 20% GDP vào năm 2025, 30% vào năm 2030, coi hạ tầng số, công nghệ số và công nghiệp số là trụ cột dẫn dắt phát triển, góp phần xây dựng nền kinh tế hiện đại, sáng tạo và hội nhập sâu rộng. |
Riêng Hà Nội – trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của cả nước – đã có bước tiến rõ rệt khi tỷ trọng kinh tế số trong GRDP tăng từ 15,37% năm 2020 lên 16,26% năm 2024. Kết quả này khẳng định hiệu quả của chiến lược phát triển dựa trên khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và kinh tế số.
Thành phố đặt mục tiêu kinh tế số chiếm 30% GRDP vào năm 2030 và 40% vào năm 2045, hướng tới mô hình tăng trưởng hiện đại, xanh, bền vững và dựa trên công nghệ cao, đồng thời trở thành hình mẫu trong xây dựng hệ sinh thái số và đổi mới sáng tạo của cả nước.
Do đó, theo PGS.TS Nguyễn Thành Lợi, những mục tiêu trên chỉ có thể trở thành hiện thực nếu được hiện thực hóa bằng những chính sách cụ thể, những dự án khả thi, những mô hình tiên phong và đặc biệt là sự tham gia chủ động, tích cực của cộng đồng doanh nghiệp.
 |
| Ảnh minh họa. Nguồn: Shutterstock |
Đồng quan điểm, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế số và Xã hội số (Bộ Khoa học và Công nghệ) Nguyễn Phú Tiến nhìn nhận, vai trò then chốt của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, giúp nâng cao năng suất, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và tạo dịch vụ mới.
Ông Tiến cho rằng chuyển đổi số cần được triển khai đồng bộ ở chính phủ số, doanh nghiệp số và xã hội số để đưa toàn bộ nền kinh tế lên môi trường số, giảm chi phí tuân thủ, nâng cao minh bạch và mở rộng không gian phát triển. Đây cũng là yếu tố giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, đồng thời hình thành lực lượng công dân số và nguồn nhân lực chất lượng cao.
Tuy nhiên, thực trạng phát triển kinh tế số tại Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) còn hạn chế về hạ tầng công nghệ, năng lực quản trị và kỹ năng số. Việc áp dụng các nền tảng số, giải pháp AI, dữ liệu lớn hay điện toán đám mây chưa đồng bộ, khiến tốc độ chuyển đổi số giữa các ngành và địa phương còn chênh lệch.
Bên cạnh đó, vấn đề về khung pháp lý, bảo mật dữ liệu, bảo vệ quyền riêng tư và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao vẫn là những yêu cầu cấp bách để nền kinh tế số thực sự bứt phá.
Lưu ý rằng, kinh tế số không chỉ là việc ứng dụng công nghệ vào các mô hình kinh doanh truyền thống mà là quá trình chuyển đổi toàn diện, từ thương mại điện tử, thanh toán số, logistics thông minh, dịch vụ số đến nền tảng dữ liệu, điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo.
Vì vậy, để có thể “nói cùng một ngôn ngữ”, việc dẫn dắt chuyển đổi số, hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là các SMEs mở rộng thị trường và nâng cao năng lực quản trị là rất cần thiết, qua đó giúp doanh nghiệp có chuyển đổi thực sự, đáp ứng và trở thành các đối tác trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Để có được điều này, trước hết theo các chuyên gia, thể chế phải đi trước một bước, hoàn thiện hành lang pháp lý minh bạch, tạo động lực cho đổi mới sáng tạo; phát triển hạ tầng số nhanh, đồng bộ, hiện đại, an toàn, bao gồm phổ cập kết nối số toàn dân, xây dựng hạ tầng số công cộng như định danh số, thanh toán số, chữ ký số; thông minh hóa hạ tầng truyền thống trong giao thông, đô thị, năng lượng.
Cùng với đó, phát triển nền tảng số do Việt Nam làm chủ, giải quyết bài toán liên ngành, liên vùng, thúc đẩy quản trị số toàn bộ hệ thống chính quyền. Dữ liệu được xác định là yếu tố sản xuất chiến lược, Nhà nước tạo lập dữ liệu quốc gia, chuyên ngành, phát triển thị trường dữ liệu, hoàn thiện chính sách về tài sản dữ liệu, quyền sở hữu và phân phối giá trị dữ liệu, thí điểm sàn giao dịch dữ liệu, phát triển dữ liệu mở.
Ngoài ra, an toàn, an ninh mạng là điều kiện tiên quyết để tạo dựng niềm tin trong kinh tế số và xã hội số. Phổ cập công cụ bảo vệ người dân, doanh nghiệp, thúc đẩy chữ ký số và dịch vụ tin cậy, biến công dân số và văn hóa số trở thành nền tảng xây dựng xã hội số công bằng, an toàn.
