Đánh thuế giao dịch vàng để hạn chế đầu cơ, tạo công bằng trong xã hội

Điều tiết thị trường, tạo sự công bằng

Gần đây, chuyện đánh thuế thu nhập đối với tổ chức và cá nhân mua bán vàng lại tiếp tục nổi lên khi giá vàng liên tục lập đỉnh. Cho ý kiến vào dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Chính phủ giao Bộ Tài chính phối hợp với Ngân hàng Nhà nước quy định rõ thu nhập từ hoạt động giao dịch mua bán vàng thuộc đối tượng chịu thuế để nâng cao tính minh bạch của thị trường, hạn chế đầu cơ.

Các chuyên gia cho rằng, đây cũng là hoạt động tạo ra thu nhập nên cần đánh thuế nhằm tạo sự công bằng như các kênh đầu tư khác. Tuy nhiên, việc đánh thuế theo phương án nào, tỷ lệ thuế là bao nhiêu lại đang có nhiều ý kiến khác nhau.

Đề xuất đánh thuế giao dịch vàng, để góp phần thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của thị trường vàng, hạn chế tình trạng đầu cơ. Ảnh tư liệu

Theo phân tích của các chuyên gia, hiện nay, hầu hết các hoạt động có thu nhập đều phải chịu thuế. Điển hình hoạt động kinh doanh bất động sản, thu nhập chịu thuế của hoạt động là khoản thu nhập nhận được từ việc chuyển nhượng. Mức thuế suất đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản được tính trên giá chuyển nhượng nhân với tỷ lệ 2%.

Hay thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán được quy định, mọi trường hợp chuyển nhượng chứng khoán đều phải khấu trừ thuế thu nhập cá nhân theo thuế suất 0,1% trên giá chuyển nhượng trước khi thanh toán cho người chuyển nhượng. Ngoài ra, các khoản thu nhập khác từ lãi trên các tài sản chứng khoán như cổ tức, hoặc lãi trái phiếu phải chịu thuế với tỷ lệ 5% trên tổng thu nhập được thụ hưởng từ các khoản lãi này.

Nêu quan điểm về chủ trương này, TS. Trương Văn Phước - nguyên quyền Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cho rằng, thuế là một công cụ điều tiết của Nhà nước đối với các hoạt động kinh tế và hiện nay cũng đang có nhiều quan điểm trong bối cảnh người dân đổ xô đi mua vàng, đầu cơ, tích trữ vàng. Do đó, đến một lúc nào đó, Nhà nước cũng có thể sử dụng thuế để điều tiết hoạt động giao dịch mua bán vàng của người dân, vì đây không chỉ là điều tiết thu nhập, mà còn điều tiết hành vi của xã hội.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Văn Được - Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín cho rằng, đánh thuế kết hợp xuất hóa đơn điện tử khi giao dịch vàng sẽ góp phần tăng thu ngân sách nhà nước, hạn chế đầu cơ vàng, kiểm soát được thị trường.

Theo ông Được, tiến tới Nhà nước cũng cần hình thành sàn giao dịch vàng. Khi có sàn giao dịch vàng, mọi thứ công khai, minh bạch có thể tính toán điều chỉnh lại cơ chế và mức thuế.

Đánh thuế để hạn chế đầu cơ

Liên quan đến đánh thuế thu nhập từ giao dịch mua bán vàng, các chuyên gia đề xuất nhiều phương án khác nhau, trong đó có đề xuất đánh thuế trên lợi nhuận, có đề xuất đánh thuế trên giá trị giao dịch.

Nêu quan điểm về phương án đánh thuế với các giao dịch vàng, ông Được đưa ra đề xuất, với cá nhân mua bán vàng miếng, nên áp mức thuế là 1,5% (trong đó, thuế giá trị gia tăng là 1% và thuế thu nhập cá nhân là 0,5%, theo luật hiện hành thì không chịu thuế giá trị gia tăng 1%). Đồng thời giao tổ chức kinh doanh vàng tiến hành tạm khấu trừ thuế khi giao dịch.

Theo ông Được, việc đánh thuế với các giao dịch vàng sẽ khiến kênh đầu tư này giảm độ hấp dẫn, nhiều người sẽ cân nhắc để lựa chọn kênh đầu tư phù hợp. Tiền nhàn rỗi có thể gửi tiết kiệm ngân hàng, đầu tư vào sản xuất, kinh doanh, việc điều tiết diễn ra tự nhiên.

Ở góc nhìn khác, TS Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia tài chính - ngân hàng lại cho rằng, nên đánh thuế trên lợi nhuận thay vì đánh thuế trên giá trị giao dịch. Theo phân tích của ông Hiếu, việc đánh thuế trên giá trị giao dịch là chưa phù hợp, bởi số tiền người dân dùng để mua vàng thực chất có thể đã là thu nhập sau thuế từ lương hoặc kinh doanh. Nếu đánh thuế trên giá trị giao dịch sẽ dễ dẫn đến tình trạng “thuế chồng thuế”.

Theo đó, ông Hiếu đưa ra đề xuất, đánh thuế trên chênh lệch giá mua - giá bán, tức lợi nhuận phát sinh từ giao dịch vàng. Chuyên gia đề xuất, mức thuế khoảng 20% trên lợi nhuận là hợp lý.

Phân tích thêm về vấn đề nay, PGS. TS Lê Xuân Trường - Trưởng Khoa Thuế - Hải quan (Học viện Tài chính) cho rằng, rất nên tính đến đề xuất đánh thuế giao dịch vàng, để góp phần thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của thị trường vàng, hạn chế tình trạng đầu cơ, lũng đoạn thị trường vàng. Song theo chuyên gia, chỉ nên đánh thuế đối với nhóm mua đi, bán lại để đầu cơ, không nên đánh thuế đối với nhóm mua vàng để tích trữ.

Theo phân tích của PGS. TS Lê Xuân Trường, nhu cầu tích trữ vàng với tư cách là một loại tài sản có giá trị cao và không mất giá theo thời gian để dự phòng, hoặc để tích lũy đủ lớn cho các khoản đầu tư khác trong tương lai là nhu cầu chính đáng của người dân thì không nên đánh thuế đối với giao dịch này.

Góp ý cho kỹ thuật đánh thuế, theo PGS. TS Lê Xuân Trường, để không đánh thuế đối với loại giao dịch này, cần quy định đối tượng miễn thuế theo thời gian nắm giữ vàng kể từ khi mua đến khi bán ra. Chuyên gia đề xuất, thời gian nắm giữ tối thiểu 183 ngày trở lên khi bán ra được miễn thuế.