Minh bạch tài sản công từ khâu kiểm kê - nền tảng cho quản lý hiệu quả

Những năm gần đây, công tác quản lý tài sản công đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhất là sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết số 74/2022/QH15 về đẩy mạnh việc thực hiện chính sách, pháp luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và Chính phủ triển khai Đề án Tổng kiểm kê tài sản công theo Quyết định số 213/QĐ-TTg ngày 1/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ. Đề án đã tạo nên một bước ngoặt trong việc minh bạch hóa và hiện đại hóa công tác quản lý tài sản công trên phạm vi toàn quốc.

Kiểm kê tài sản công để nhìn rõ “bức tranh tổng thể”

Theo Cục Quản lý công sản - Bộ Tài chính, ngày 1/1/2025, cả nước thực hiện tổng kiểm kê tài sản công với quy mô đồng bộ, toàn diện và có chiều sâu, bao gồm cả tài sản tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị và hệ thống tài sản kết cấu hạ tầng do Nhà nước đầu tư, quản lý. Đây đều là những tài sản có giá trị rất lớn, gắn liền với chức năng, nhiệm vụ của bộ máy nhà nước và phục vụ trực tiếp đời sống nhân dân.

Nguồn: Bộ Tài chính Đồ họa: Phương Anh

Ông Nguyễn Tân Thịnh - Cục trưởng Cục Quản lý công sản, Bộ Tài chính cho biết, việc kiểm kê tài sản công giúp xác lập bức tranh toàn diện về số lượng, chủng loại, giá trị và tình trạng sử dụng tài sản nhà nước. Đây chính là cơ sở thực tiễn vững chắc để các cơ quan quản lý đưa ra quyết sách đúng đắn, sát thực tế và phù hợp với yêu cầu sử dụng, khai thác tài sản công hiệu quả.

Không chỉ dừng lại ở thống kê số liệu, công tác kiểm kê còn giúp làm rõ hiện trạng pháp lý và tình trạng sử dụng thực tế của tài sản, phát hiện những sai lệch, bất cập trong ghi nhận, hạch toán và quản lý tài sản. Qua đó, tạo điều kiện chuẩn hóa dữ liệu, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công, tạo một nền tảng vững chắc cho quá trình số hóa và hiện đại hóa việc quản lý ngân sách nhà nước.

Minh bạch để tăng hiệu quả, giảm thất thoát

Trong công tác quản lý tài sản công, một trong những yêu cầu hàng đầu là tính minh bạch. Minh bạch không chỉ là đòi hỏi về đạo lý công vụ, mà còn là yêu cầu pháp lý và điều kiện cần thiết để ngăn ngừa thất thoát, lãng phí, tham nhũng trong sử dụng tài sản nhà nước.

Kết quả của công tác kiểm kê tài sản công thời gian qua đã cho thấy nhiều chuyển biến tích cực. Dữ liệu của 19 loại tài sản công thuộc phạm vi tổng kiểm kê được cập nhật đầy đủ, chi tiết theo từng đơn vị, từng cấp quản lý, giúp xác định rõ tài sản nào đang được sử dụng hiệu quả, tài sản nào bỏ hoang, xuống cấp hoặc chưa phát huy đúng tiềm năng. Từ đó, cơ quan có thẩm quyền có thể đưa ra các phương án xử lý phù hợp như: đầu tư nâng cấp, điều chuyển, cho thuê, bán đấu giá, thanh lý hoặc đưa vào quy hoạch sử dụng dài hạn.

Cũng từ dữ liệu kiểm kê, các hoạt động thanh tra, kiểm toán, lập báo cáo tài chính nhà nước trở nên chính xác và minh bạch hơn. Đây là điều kiện quan trọng để củng cố niềm tin của người dân và cộng đồng doanh nghiệp vào sự minh bạch của khu vực công, từ đó thúc đẩy môi trường đầu tư và phát triển kinh tế lành mạnh.

Đặc biệt, trong bối cảnh các địa phương thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính vừa qua, nhờ có dữ liệu chính xác từ công tác tổng kiểm kê tài sản công, việc bàn giao, tiếp nhận tài sản giữa các đơn vị được thực hiện thuận lợi, minh bạch, không xảy ra thất thoát, không để tài sản công bị bỏ quên hoặc sử dụng trái thẩm quyền.

Có thể thấy, công tác tổng kiểm kê tài sản công không chỉ mang ý nghĩa về mặt số liệu, mà còn phản ánh trách nhiệm chính trị và năng lực quản trị của từng bộ, ngành, địa phương. Qua quá trình triển khai đã cho thấy sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương. Bộ Tài chính với vai trò là cơ quan đầu mối đã ban hành hàng loạt hướng dẫn, xây dựng phần mềm kiểm kê chuyên dụng, tổ chức các lớp tập huấn, hỗ trợ kỹ thuật và theo dõi tiến độ sát sao.

Tất cả 100% bộ, ngành, địa phương đã hoàn thành kiểm kê và gửi báo cáo đúng hạn. “Đây là kết quả đáng ghi nhận, thể hiện sự chuyển biến về nhận thức, cũng như ý thức trách nhiệm ngày càng cao trong quản lý tài sản công” - Cục trưởng Cục Quản lý công sản nhấn mạnh.

Ngoài ra, công tác kiểm kê còn là dịp để các đơn vị rà soát lại quy trình nội bộ, kiểm tra chéo giữa các phòng ban, đồng thời phát hiện những bất cập trong cơ chế quản lý, phân cấp hoặc thiếu hụt về năng lực cán bộ. Từ đó, thúc đẩy việc nâng cao trình độ chuyên môn, hoàn thiện bộ máy và từng bước chuyên nghiệp hóa công tác quản lý tài sản công.

Hướng tới một hệ thống quản lý tài sản công hiện đại, số hóa và minh bạch

Trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tài sản công không thể là một “vùng trũng” - nơi mà dễ phát sinh tiêu cực, lợi ích nhóm. Do đó, việc công khai, minh bạch dữ liệu tài sản công sau kiểm kê sẽ góp phần ngăn chặn các hành vi trục lợi, sử dụng sai mục đích, đồng thời giúp xã hội giám sát tốt hơn quá trình quản lý, sử dụng tài sản nhà nước. Đây cũng là một trong những biện pháp quan trọng để tăng cường tính công khai, minh bạch của bộ máy nhà nước, từ đó củng cố lòng tin của người dân, thúc đẩy dân chủ và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững.

Công tác kiểm kê tài sản công không phải là một hoạt động hành chính đơn lẻ, mà là bước khởi đầu quan trọng trong chiến lược xây dựng một hệ thống quản lý tài sản công hiện đại, ứng dụng công nghệ thông tin và đảm bảo tính kết nối, liên thông giữa các cấp quản lý.

Trong thời gian tới, kết quả kiểm kê sẽ được tích hợp vào cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công - một phần của Chính phủ số, nền tài chính số mà Việt Nam đang hướng đến. Khi đó, việc ra quyết định quản lý tài sản công sẽ dựa trên dữ liệu lớn, phân tích chuyên sâu và tự động hóa, giúp giảm tối đa thủ tục hành chính, tăng hiệu quả vận hành và tránh sai sót trong quá trình thực hiện.