Có phương án “làm bù” cho kịp tiến độ
Đoàn công tác Bộ Tài chính vừa làm việc với UBND tỉnh Khánh Hòa về dự án Di dân, tái định cư, giải phóng mặt bằng các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận. Theo ông Châu Ngô Anh Nhân, Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Khánh Hòa, tổng diện tích đất thu hồi của các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận là hơn 1.130 ha, với 1.153 hộ dân và 5.229 nhân khẩu bị ảnh hưởng.
Trong đó, tổng diện tích để thực hiện 2 nhà máy là hơn 815 ha; 2 khu tái định cư là 119,25 ha, khu dân cư chỉnh trang 13,4 ha, khu nghĩa trang khoảng 22,27 ha, khu trạm bơm 0,59 ha, khu tái định canh khoảng 159,6 ha.
Về công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng di dân và tái định cư của các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận, theo ông Nhân, UBND tỉnh Khánh Hòa đang chỉ đạo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh, Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh, UBND xã Phước Dinh và Vĩnh Hải đẩy nhanh tiến độ xét nguồn gốc đất, áp giá bồi thường để niêm yết và hoàn thiện các thủ tục, ban hành quyết định bồi thường làm cơ sở chi trả cho các hộ dân theo quy định.
 |
| Đoàn công tác Bộ Tài chính do Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm (thứ nhất từ phải sang) làm Trưởng đoàn khảo sát thực địa khu vực quy hoạch Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 tại xã Phước Dinh. |
Tỉnh Khánh Hòa cũng đã xác định sơ bộ tổng kinh phí thực hiện di dân, tái định cư, giải phóng mặt bằng cho dự án khoảng 12.392 tỷ đồng và đề xuất sử dụng 100% nguồn ngân sách Trung ương.
| Đến nay, Thủ tướng Chính phủ đã phân bổ 3.236 tỷ đồng cho dự án. Do đó, UBND tỉnh Khánh Hòa đề xuất Bộ Tài chính quan tâm tham mưu bố trí vốn ngân sách Trung ương số kinh phí 9.156 tỷ đồng còn lại. |
Ông Trịnh Minh Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa kiến nghị Đoàn công tác Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương hướng dẫn xác định khoảng cách an toàn, cụ thể các công trình, hoạt động được phép tồn tại trong bán kính an toàn của nhà máy điện hạt nhân; tách Dự án di dân tái định cư nhà máy điện hạt nhân thành dự án độc lập để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng trong năm 2025; tiếp tục quan tâm phân bổ vốn cho các dự án…
Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm đề nghị tỉnh Khánh Hòa xem dự án Di dân, tái định cư của các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận là một trong những công trình trọng điểm quốc gia và quyết tâm, nỗ lực hơn nữa trong việc triển khai giải phóng mặt bằng, tái định cư; chỉ đạo các sở, ngành chuyên môn tham mưu, bổ sung cơ chế, chính sách đặc thù cho dự án; rút ngắn quy trình, thủ tục, rà soát và có báo cáo Bộ Tài chính tổng hợp vướng mắc còn tồn đọng để trình Ban Chỉ đạo Xây dựng nhà máy điện hạt nhân có hướng tháo gỡ kịp thời…
Đoàn công tác Bộ Tài chính cũng tiến hành khảo sát thực tế vị trí quy hoạch dự án Nhà máy điện hạt nhân số 1 (xã Phước Dinh), dự án Nhà máy điện hạt nhân số 2 (xã Vĩnh Hải) và các dự án thành phần.
Theo báo cáo của UBND tỉnh, hiện nay, công tác giải phóng mặt bằng phục vụ dự án Di dân, tái định cư của Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, nhất là việc xác định nguồn gốc đất.
Trước thực tế này, ông Trịnh Minh Hoàng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa đã yêu cầu UBND xã Phước Dinh và UBND xã Vĩnh Hải huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc để tập trung triển khai công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng các dự án; lập kế hoạch chi tiết công tác giải phóng mặt bằng hàng ngày và có phương án “làm bù” cho kịp tiến độ đã đề ra, trước mắt ưu tiên giải phóng mặt bằng các khu tái định cư để di dân và giải phóng mặt bằng “vùng lõi” khu nhà máy; khẩn trương hoàn thiện hồ sơ để chi trả tiền bồi thường, không gây ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công của toàn tỉnh; nắm chắc tình hình đời sống, tư tưởng của người dân nằm trong vùng dự án và kịp thời thông tin, tuyên truyền những vấn đề liên quan để người dân hiểu, đồng thuận, đồng hành với chính quyền trong việc triển khai 2 dự án này...
Sở Nông nghiệp và Môi trường kiểm tra tình hình thực hiện nhiệm vụ được giao liên quan đến 2 dự án nhà máy điện hạt nhân của xã Phước Dinh và Vĩnh Hải để báo cáo, tham mưu UBND tỉnh có phương án đôn đốc, đẩy nhanh tiến độ công tác giải phóng mặt bằng phù hợp với tình hình thực tiễn từng địa phương.
Ông Hoàng cũng đề nghị các sở, ban, ngành liên quan hỗ trợ tối đa cho các địa phương giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng, giải ngân vốn đầu tư công của 2 dự án nhà máy điện hạt nhân này.
Đề xuất bổ sung thêm cơ chế, chính sách đặc biệt
Một trong những điểm đáng chú ý của Nghị quyết số 70-NQ/TW ngày 20/8/2025 của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 là việc đẩy mạnh triển khai các dự án điện hạt nhân, đặc biệt là các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.
Theo đó, Bộ Chính trị yêu cầu khẩn trương triển khai các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 với các đối tác phù hợp để đảm bảo lợi ích cao nhất của Việt Nam, có tính đến các thỏa thuận trước đây. Mục tiêu là đưa các dự án này vào vận hành trong giai đoạn 2030 - 2035. Mới đây, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội làm việc với UBND tỉnh Khánh Hòa để giám sát việc triển khai Nghị quyết số 189/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận
 |
| Địa điểm quy hoạch dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 và các dự án thành phần. |
Theo đó, thực hiện Nghị quyết số 189/2025/QH15 của Quốc hội, tỉnh Ninh Thuận (cũ), nay là tỉnh Khánh Hòa, được thụ hưởng trực tiếp 9 chính sách về các cơ chế, chính sách đặc biệt dự án điện hạt nhân. Tuy nhiên, theo UBND tỉnh Khánh Hòa, hiện nay, việc thực hiện các chính sách này vẫn còn hạn chế và chưa có tác động rõ rệt.
Cụ thể, tỉnh mới triển khai thực hiện được 2 chính sách về vay vốn ODA, nguồn vốn quốc tế và áp dụng chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất để thực hiện dự án ở mức cao nhất theo quy định nhân (x) với 1,5 lần.
Các cơ chế, chính sách còn lại tiếp tục được các bộ, ngành Trung ương hướng dẫn và tỉnh đang triển khai các bước cần thiết. Tại buổi làm việc, UBND tỉnh Khánh Hòa kiến nghị điều chỉnh 3 chính sách tại các điểm (c), (d), (i) trong Nghị quyết số 189/2025/QH15 của Quốc hội gồm: tăng thêm 45% chi thường xuyên theo dân số; cho phép chủ đầu tư được chỉ định thầu trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; đồng thời triển khai giải phóng mặt bằng song song với điều chỉnh, thi công dự án.
Tỉnh cũng kiến nghị bổ sung nhiều chính sách mới cho dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Đó là miễn thủ tục chuyển đổi rừng trong xây dựng hạ tầng giao thông; được phân bổ thêm 50% số vốn đầu tư công nguồn ngân sách trung ương; hỗ trợ thêm cho người dân bị di dời 30 triệu đồng/hộ; bố trí đầy đủ, kịp thời vốn ngân sách để đảm bảo quốc phòng, an ninh và các nhiệm vụ liên quan trong quá trình xây dựng nhà máy điện hạt nhân giai đoạn 2026 - 2030; ưu đãi về giáo dục cho con em người dân vùng dự án; hỗ trợ xây mới hoặc nâng cấp các cơ sở y tế hiện có; hỗ trợ 100% vốn đầu tư xây dựng hạ tầng phục vụ nhà máy điện hạt nhân; đưa 2 xã Phước Dinh, Vĩnh Hải vào diện đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo giai đoạn 2021 - 2030.
Ông Lê Quang Huy, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội cho biết, những kiến nghị, đề xuất này sẽ được tổng hợp, báo cáo Quốc hội, Chính phủ trong thời gian tới.
| Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy đề nghị tỉnh Khánh Hòa tiếp tục bám sát Nghị quyết số 70-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 189/2025/QH15 của Quốc hội trong triển khai 2 dự án điện hạt nhân, tăng phối hợp với các bộ ngành, đặc biệt là chủ đầu tư, để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng. Đồng thời, tỉnh Khánh Hòa cần tăng cường giám sát và đẩy mạnh tuyên truyền nhằm tạo sự đồng thuận trong nhân dân, giúp dự án triển khai đúng tiến độ. |
