TP. Hồ Chí Minh: Doanh nghiệp Khoa học và công nghệ kiến nghị cơ chế hỗ trợ để thúc đẩy đổi mới sáng tạo

Đề xuất hỗ trợ nghiên cứu và tiếp cận vốn dựa trên bằng sáng chế

Tại hội nghị, các doanh nghiệp đã tập trung thảo luận về chính sách hỗ trợ đầu tư vào kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và chuyển đổi số; cơ chế định giá tài sản trí tuệ; sandbox cho khởi nghiệp; quy trình đề xuất sáng kiến; và ưu đãi thuế cho doanh nghiệp KHCN.

Hội nghị Đối thoại giữa doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ (KHCN) và chính quyền TP. Hồ Chí Minh.

Ông Lê Bảo Quốc, Giám đốc Công ty CP Công nghệ Welgun, chia sẻ về hành trình nghiên cứu và phát triển của doanh nghiệp mình. Công ty thành lập năm 2022 nhưng đã bắt đầu hoạt động nghiên cứu khoa học từ năm 2014, tập trung vào lĩnh vực điện tử công suất. Công ty sản xuất các máy công cụ thay thế cho các ứng dụng truyền thống, mang lại lợi ích như tiết kiệm điện và an toàn hơn. Ví dụ, máy hàn ống đồng sử dụng pin đầu tiên trên thế giới, giúp thợ điện lạnh tránh rủi ro cháy nổ từ bình ga. Trước đây, thợ phải mang bình ga, bật lửa đốt, rất nguy hiểm. Bây giờ, máy sử dụng pin, linh hoạt cho các công trình.

Ông Quốc cho biết, đến nay, công ty đã đạt được nhiều bằng sáng chế: 5 bằng tại Việt Nam, 1 bằng tại Mỹ, và một số đang xem xét. Quá trình nghiên cứu để có bằng sáng chế thường mất từ 3-5 năm, tùy theo quốc gia – ở Việt Nam lâu hơn Mỹ.

Ông Quốc nhấn mạnh nhu cầu hỗ trợ đầu tư vào nghiên cứu cơ bản, lấy kinh nghiệm từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và Trung Quốc. Họ phát triển nhờ đầu tư nghiên cứu sản xuất sản phẩm đời sống hàng ngày như đồ điện tử, gia dụng, máy móc công cụ. Việt Nam nên làm theo con đường đó.

Tại hội nghị, các doanh nghiệp cũng chỉ ra nhiều khó khăn trong tiếp cận vốn và hỗ trợ. Các chương trình hỗ trợ hiện tại chưa đủ, ngân sách chi cho đề tài khoa học thường không rõ kết quả.

“Thay vì vậy, nên sử dụng ngân sách để thưởng cho những người làm nghiên cứu khoa học, cụ thể là thưởng cho bằng sáng chế. Ở Mỹ, có bằng sáng chế họ cấp ngay 2 triệu đô để thương mại hóa” - ông Quốc đề xuất.

Về tín dụng, ông Quốc cũng mong muốn vay dựa trên ý tưởng, sáng chế và phương án kinh doanh, thay vì tài sản thế chấp. Ông kể câu chuyện cá nhân: “Tôi có bằng sáng chế, xây nhà xưởng, mua máy móc nhưng ngân hàng đòi doanh số và tài sản thế chấp. Tôi phải đẩy doanh thu từ công ty khác để vay, rồi gặp vấn đề thanh tra thuế, sử dụng tiền không đúng mục đích”.

Ông Quốc nêu thêm khó khăn khi nhập linh kiện: mua lẻ từ Trung Quốc qua các nền tảng thương mại điện tử không có hóa đơn đầu vào, khiến công ty phải chịu toàn bộ thuế. Về chính sách hỗ trợ doanh nghiệp KHCN tại TP.HCM, dù công ty ông đáp ứng điều kiện (sở hữu bằng sáng chế), nhưng lại vướng quy định yêu cầu doanh thu từ sản phẩm phải chiếm ít nhất 30% tổng doanh thu.

Tập trung cơ chế sandbox và phát triển kinh tế số địa phương

Ông Nguyễn Trung Khánh, Tổng Giám đốc Công ty CP Công nghệ TK25, giới thiệu công ty đang nghiên cứu và phát triển thiết bị biên đám mây (edge computing) để hỗ trợ kinh tế số địa phương. Mục tiêu là giúp địa phương tiếp cận dịch vụ đám mây với chi phí hiệu quả hơn, thời gian nghiên cứu ngắn hơn, thúc đẩy phát triển kinh tế TP.Hồ Chí Minh.

“Chúng tôi nhận định rằng thế mạnh tương lai của Việt Nam là thiết kế chip design cho thị trường thương mại điện tử. Các mô hình kinh tế số địa phương sẽ hấp thụ sản phẩm sáng tạo, thúc đẩy ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn” - ông Khánh đề xuất.

Doanh nghiệp Khoa học và công nghệ kiến nghị cơ chế hỗ trợ mạnh mẽ để thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Về cơ chế sandbox, ông Khánh rất quan tâm vì công ty đang tiên phong tạo mô hình kinh tế mới dựa trên thiết bị Việt Nam. “Liệu chúng tôi có vướng khó khăn khi phát triển sản phẩm? Thế giới đã có chính sách rõ ràng hỗ trợ doanh nghiệp phát triển kinh tế số địa phương. TP. Hồ Chí Minh nên tạo cơ chế tối đa cho doanh nghiệp sáng tạo, bảo vệ dữ liệu tại biên và giảm độ trễ cho IoT”- ông Khánh nói. Ông Khánh đưa ra đề xuất mô hình kinh tế số địa phương thành điều kiện hấp dẫn cho ngành thiết kế chip, giúp Việt Nam vượt qua giai đoạn khó khăn sản xuất để tập trung thiết kế.

Ông Khánh cho biết, hiện tại, công ty tiếp cận chính sách đổi mới sáng tạo nhưng đang chờ triển khai thực thi. "Chúng tôi coi đây là cơ hội để góp ý, làm cho thông tư hướng dẫn đi vào thực tế hơn. Hãy mang mô hình kinh tế số địa phương thành hồng tâm, với sandbox để thử nghiệm sản phẩm mới, khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn nghiên cứu. TP. Hồ Chí Minh có thể phát triển du lịch, công nghệ cao, trong khi địa phương khác tập trung công nghiệp biển hay tài chính" - ông Khánh nói./.